Liquid Staking được nhắc đến nhiều hơn vào giữa năm 2020. Tại thời điểm này, cụm từ Liquid Staking đã trở thành xu hướng chung trên thị trường tiền mã hóa. Hàng loạt dự án thuộc sector này bắt đầu xuất hiện và thịnh hành hơn. Tuy nhiên, không phải ai cũng định nghĩa được Liquid Staking là gì cũng như những giá trị mà sector này mang lại.
Tìm hiểu tổng quan về Liquid Staking
Liquid Staking là gì?
Liquid Staking là thuật ngữ dùng để mô tả các protocol được phát triển nhằm hỗ trợ người dùng tạo ra synthetic assets (tài sản tổng hợp) dưới dạng fungible-token. Sau khi được tạo ra, nguồn tài sản này sẽ được stake trong một mạng lưới phi tập trung.
Các dự án Liquid Staking cho phép người dùng mua/bán, giao dịch tài sản trên các thị trường khác nhau. Bên cạnh đó, bạn có thể sử dụng các synthetic assets để làm tài sản thế chấp trong các ứng dụng phi tập trung.
Ví dụ: Giao thức Acala cung cấp tính năng Liquid Staking cho phép người dùng stake KMS coin và nhận lại LKSM. Không chỉ được nhận phần thưởng từ hoạt động staking, người dùng còn có thể dùng LKSM trong các ứng dụng khác trên Acala để mint kUSD hoặc tham gia Liquidity Farming.
Tại sao Liquid staking có cơ hội phát triển mạnh trong tương lai?
Proof of Stake (PoS) hiện đã trở thành một tiêu chuẩn phổ biến để bảo mật các mạng phi tập trung, PoS có nhiều lợi thế so với PoW – Proof of Work, bao gồm thời gian tạo block nhanh hơn, chi phí hoạt động thấp hơn, thông lượng cao hơn và tác động sinh thái thấp hơn,…
Trong mạng PoS và hầu hết các tùy chỉnh PoS, native token được sử dụng làm tài sản thế chấp để xác định những người tham gia (“validator”) trong quy trình đồng thuận (“staking”).
Để đảm bảo các Validator không gian lận trong việc xác nhận & xác thực giao dịch, các giao thức PoS sẽ khóa số native token được staking, và có thể tịch thu hoặc burn số token mà validator đã staking trong trường hợp phát hiện hành vi gian lận.
Liquid Staking cho phép các Validator hoặc các Delegator sử dụng vốn hiệu quả hơn. Khi người dùng deposit native assets vào các staking protocol, người dùng có thể tham gia bảo mật mạng và nhận phần thưởng khối.
Ngoài ra, người dùng còn nhận lại synthetic assets dưới dạng fungible token tượng trưng cho staked token, người dùng có thể sử dụng chúng để sử dụng trong các giao thức được hỗ trợ để kiếm thêm lợi nhuận.
Tóm lại:
- Khi chưa có Liquid Staking Protocol, người dùng có thể lựa chọn: staking trong giao thức để tham gia bảo mật mạng và nhận về block reward, hoặc tham gia DeFi kiếm lợi nhuận ⇒ chọn 1 trong 2.
- Khi có Liquid Staking Protocol, người dùng có thể thực hiện 2 ⇒ 2 trong 1.
Các dự án Liquid Staking nổi bật
Hiện tại, Liquid staking đã phát triển ở một số hệ sinh thái nổi bật, trong đó đáng chú ý là Ethereum. Ethereum là blockchain đầu tiên hỗ trợ smart contract và là smart contract platform đứng đầu về lượng giá trị thu hút được.
Với việc Ethereum chuyển sang cơ chế đồng thuận PoS và các hạn chế xung quanh việc staking xuất hiện như: cần 32 ETH để tham gia stake, không thể rút được tài sản trong thời gian khoá, hiệu quả sử dụng vốn kém. Các dự án liquid staking là lời giải cần thiết cho các hạn chế kể trên. Hiện có 15 triệu ETH đang được stake trong smart contract, trị giá hơn 18 tỷ USD ở thời điểm hiện tại.
Lido được xem là Liquid Staking Protocol phát triển mạnh mẽ nhất trên Ethereum, Dự án có xu hướng mở rộng theo chiều ngang khi đã hỗ trợ 5 mạng lưới là Ethereum, Solana, Polygon, Polkadot và Kusama. Lượng ETH được stake thông qua Lido chiếm 30% lượng ETH được stake của cả mạng lưới Ethereum.
Ngoài Lido, nhiều dự án khác cũng phát triển mảng liquid staking. Trong đó có dịch vụ được cung cấp từ các bên tập trung như Binance, Coinbase và có cả những dự án phát triển theo hướng phi tập trung hơn như Rocket Pool.
Lợi ích nổi bật của Liquid Staking
Liquid Staking là một trong những giải pháp ưu việt giúp người dùng tạo ra lợi nhuận bền vững. Phần lớn developers hiện nay đều áp dụng phương thức này vào tính năng cho các dự án của mình, nhằm tạo nên sự đa dạng và cải thiện trải nghiệm người dùng.
Trên thực tế, mô hình kinh doanh của crypto khá tương đồng với các hình thức đầu tư tài chính truyền thống. Đối với các giao thức Liquid Staking, nhóm dự án này cũng mang lại rất nhiều lợi ích thiết thực cho cả người dùng lẫn mạng lưới.
Đối với người dùng
Các dự án Liquid Staking thường được thiết kế trực quan, dễ sử dụng, phù hợp cho cả những người dùng mới. Với Liquid Staking, người dùng có thể kiếm lợi nhuận từ hai nguồn, bao gồm: Block reward và Incentive từ DeFi Protocol. Đây được xem là giải pháp giúp người dùng tối ưu hiệu sử dụng vốn một cách triệt để nhất.
Đối với mạng lưới
Càng nhiều người tham gia stake token vào dự án Liquid Staking đồng nghĩa với việc dự án đang trở nên có sức hút hơn. Việc gia nhập vào mạng lưới chúng góp phần duy trì khả năng tồn tại của mạng lưới. Bên cạnh đó, tính bảo mật và khả năng phân quyền của mạng lưới cũng được tối ưu hơn.
Đối với các DeFi Protocol khác
Liquid Staking còn mang đến lợi ích cho các dự án DeFi khác. Khi người dùng sử dụng các synthetics assets từ một Liquid Staking Protocol, giá trị TVL và Volume của dự án sẽ được cải thiện đáng kể, tạo nên tính thanh khoản bền vững cho cả thị trường.
Tựu trung, một dự án Liquid Staking có thể phát triển bền vững một phần là nhờ sự tham gia từ người dùng. Khi số lượng người dùng tăng, các bên liên quan cũng sẽ được hưởng nhiều lợi ích hơn. Theo chuyên môn, đây được gọi là Positive Network Effect (tạm dịch: hiệu ứng mạng tích cực).
Rủi ro khi tham gia Liquid Staking là gì?
Dù mang lại nhiều lợi thế vượt trội, nhưng Liquid Staking vẫn vấp phải 2 hạn chế lớn về các phương diện: tài chính và quản trị.
Đối với tài chính
Trên phương diện tài chính, Liquid Staking thường phát sinh rủi ro ở hai hạng mục là: thanh toán và hệ thống. Cụ thể như sau:
- Rủi ro trong thanh toán: Khi tham gia Liquid Staking, người dùng có xu hướng duy trì một lượng token nhất định nhằm đáp ứng nhu cầu rút tiền sớm. Trong các trường hợp đột xuất, người dùng thường nghĩ rằng “ngân hàng tháo chạy”. Và điều ảnh đã ảnh hưởng đến quy trình thanh toán của người dùng.
- Rủi ro trong hệ thống: Phần lớn dự án Liquid Staking được vận hành trên chain. Vì vậy, nếu chain có bất kỳ vấn đề nào về mặt hệ thống, dự án cũng sẽ chịu tác động nặng nề, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình staking của người dùng.
Đối với quản trị
Tương tự như phương diện tài chính, rủi ro trong việc quản trị cũng ảnh hưởng đến 2 khía cạnh sau:
- Stake token tập trung: Về bản chất, tính thanh khoản của token phụ thuộc vào mức độ hoạt động giao dịch hoặc lending & borrowing để thúc đẩy khả năng tạo lợi nhuận. Điều này khiến cho protocol bị giới hạn về số lượng để thu thập thêm liquidity, giúp ích cho việc phát hành token. Những protocol ấy sẽ chịu trách nhiệm khi ủy quyền token cho các validators. Nếu mật độ phát hành token quá lớn có thể dẫn đến thực trạng tập trung cổ phần.
- Rủi ro trong việc cắt giảm: Nếu validator phải xác nhận giao dịch trong bối cảnh thị trường suy yếu, các phần thưởng staking sẽ bị cắt giảm và ảnh hưởng nghiêm trọng tới những khoản lỗ do nhà đầu tư ủy quyền token của mình.
Cơ hội đầu tư với Liquid Staking
Trong crypto, khi một xu hướng mới xuất hiện thì ngoài những dự án cốt lõi định hướng phát triển lâu dài cùng sector đó, cũng sẽ có những dự án mới mọc lên để ăn theo, làm short-term. Vậy làm thế nào để xác định được các dự án tiềm năng có thể đem lại ROI cao trong nhóm dự án làm về Liquid Staking? Đâu là điểm mấu chốt?
Ở góc độ của một người sử dụng Liquid Staking Protocol, thì họ sẽ muốn tận dụng nguồn vốn của mình tốt hơn để kiếm càng nhiều yield càng tốt. Trong khi lãi suất từ block reward khá thấp, thường dưới 10%, phần yield còn lại đến từ các DeFi protocol (Liquidity mining, one-side staking,…).
Vì vậy, khi một synth assets được phát hành bởi một Liquid Staking Protocol được càng nhiều DeFi protocol chấp nhận, thì càng có nhiều lựa chọn và chiến thuật cho người dùng kết hợp.
Vì vậy, việc chấp nhận & ứng dụng của các synthetic assets là một trong những điểm mấu chốt cho thành công lâu dài của các dự án trong nhóm Liquid Staking Protocol.
Tổng kết
Sự bùng nổ của các Liquid Staking Protocol đã cho thấy triển vọng và tiềm năng phát triển mạnh mẽ trong tương lai. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích vượt trội, Liquid Staking cũng đang đối mặt với nhiều hạn chế trên các phương diện khác nhau. DeFiX hy vọng kiến thức từ bài viết sẽ trở thành nguồn tham khảo hữu ích đối với các quyết định đầu tư của bạn.