Ở bài viết trước mình đã giới thiệu với mọi người về toàn cảnh hệ sinh thái Avalanche, những mảnh ghép và tiềm năng của Avalanche. Ở bài này mình sẽ giới thiệu với các bạn về Subnet – công cụ mở rộng vô hạn của hệ sinh thái Avalanche.
Trước tiên chúng ta cần hiểu khả năng mở rộng là gì?
Vertically và Horizontally hay còn gọi là mở rộng theo chiều dọc và mở rộng theo chiều ngang. Đây là 2 cách để mở rộng 1 blockchain. Để dễ hiểu hơn thì 1 cách là làm cho chain chạy nhanh hơn và 1 cách làm cho chain mở rộng thêm nhiều chain hơn.
Subnet là gì?
Hầu như mọi blockchain layer 1 bây giờ đều đang chạy 1 chuỗi và thực hiện mở rộng theo chiều dọc, trừ Avalanche và Subnet.
Định nghĩa
Subnet (hay Subnetwork) là một giải pháp mở rộng trên Avalanche cho phép bất kì ai có thể tạo một blockchain L1 của riêng họ. Một subnet có thể là một blockchain hoặc một nhóm các blockchain với tùy chỉnh riêng biệt cùng được xác thực (Validate) bởi một nhóm validator chung. Mọi validator của các Subnet đều phải là thành viên của Primary Network của Avalanche bằng cách stake AVAX.
Subnet của Avalanche sẽ là hình thức mở rộng theo chiều ngang. Nhưng mỗi chain hay mỗi subnet sẽ được tạo ra một cách riêng biệt, không phải là bản copy paste của nhau. Avax sẽ tao ra một hệ sinh thái đa chuỗi rộng lớn nhất (a diverse multi-chain ecosystem).
Avalanche đang có 3 blockchain chính, đó là:
- C-chain, là chuỗi EVM dành cho smart contract.
- X-chain, là chuỗi dựa trên UXTO dành cho việc thanh toán.
- P-chain, là chuỗi tùy chỉnh dành cho quản trị nền tảng và xây dựng validator.
Hiện tại, lưu lượng truy cập vào C-chain đang lớn nhất. Cũng dễ hiêu vì đây là nơi diễn ra các hoạt động defi. Nhưng nếu bạn đang ủy quyền hay stake $AVAX. Bạn đang sử dụng P-chain.
Hiện bạn đã có thể chuyển tài sản qua từng chain khác nhau trên Avalanche. Những token của hệ có thể di chuyển qua 3 chain, với những token định dạng ERC-20 có thể di chuyển qua lại X-chain và C-chain.
Và khi các subnet được xây dựng, sẽ có nhiều chain hơn nữa trên Avalanche.
Các đặc điểm của Subnet
Subnet có rất nhiều tính chất đặc biệt, mở ra cơ hội mở rộng không giới hạn cho mạng lưới:
- Được thiết kế để mở rộng theo chiều ngang, tức là có nhiều blockchain và các blockchain này có thể kết nối với nhau.
- Các tài sản trên các subnet khác nhau vì thế mà có thể tương tác và chuyển qua lại lẫn nhau mà không cần sử dụng một bridge nào. Điều này giúp loại bỏ rủi ro hack/bug của bridge, hay phí giao dịch các loại bridge cao.
- Subnet là công cụ mở rộng Avalanche, là các blockchain riêng biệt có thể kết nối với máy ảo (Virtual blockchain), đó có thể là EVM, Bitcoin Script, mô hình UTXO của Cardano, engine của Solana,…
- Số lượng subnet có thể được tạo ra là không giới hạn, không chỉ các DApp có thể được xây dựng một subnet riêng, toàn bộ một blockchain cũng có thể trở thành một subnet.
- Điều này có nghĩa những DApp lớn của Ethereum hay các blockchain lớn như Solana, Cosmos,… hoàn toàn có thể tạo ra một phiên bản nữa hoạt động trên Avalanche, với phí gas thấp và tốc độ giao dịch cao.
→ Subnet tạo ra sự tự do cho các developers trong việc tạo lập, fork, hay thậm chí là “bê” bất kì blockchain hay protocol nào sang Avalanche. Về lý thuyết, hoàn toàn có thể mở ra một thế giới Crypto với tất cả các blockchain, các DApp khác nhau cùng hoạt động trên Avalanche.
Subnet cho phép các developer toàn quyền quyết định về token, cấu trúc phí giao dịch:
- Phí trên subnet hoàn toàn có thể là stablecoin hay token bất kì do chủ sở hữu của Subnet lựa chọn. Điều này cho phép các dự án gia tăng use case cho token của mình, giảm lượng cung ngoài thị trường.
- Hơn nữa, các chủ sở hữu của một subnet hoàn toàn có thể chọn không cần phí để giao dịch (gasless), giúp users có thể tương tác mà không cần trả phí trên subnet đó.
Subnet cũng có những ưu điểm giúp tuân thủ các quy định:
- Cho phép áp dụng các quy tắc phức tạp cho các validator của subnet.
- Ví dụ, khi tạo một subnet, anh em có thể đặt ra yêu cầu các validator đó phải được đặt ở vài quốc gia nhất định, yêu cầu thực hiện KYC check, hay subnet đó cũng có thể là permissioned, semi-permissionless hoặc là hoàn toàn permissionless.
→ Điều này mở đường cho các quỹ đầu tư tổ chức lớn tiến gần hơn vào thế giới DeFi, bởi những quỹ này luôn cần tuân thủ các quy định một cách nghiêm chỉnh (KYC, KYB: Know-your-Business, AML: chống rửa tiền,…). Một vài công ty lớn đã xác nhận sẽ kết hợp với Ava Labs để build subnet phục vụ việc quản trị nội bộ như Deloitte, Master Card,…
Đến đây, anh em đã có thể hiểu phần nào công dụng to lớn mà Subnet mang lại cho mạng lưới Avalanche. Gần đây cộng đồng AVAX đang rất bùng nổ khi đã bắt đầu có những dự án đầu tiên xây dựng subnet của riêng mình, Avalanche Foundation cũng đưa ra gói incentive để đẩy mạnh sự phát triển của các Subnet.
Các yếu tố để xây dựng 1 subnet
Cần 2 điều để có thể xây dựng một subnet:
- A virtual machine (Máy chủ ảo): Cách xử lý các giao dịch.
- A validator set (Bộ phận xác nhận): Người xử lý các giao dịch.
Những dự án với Subnet đầu tiên
Hiện tại trên Avalanche đã bắt đầu có các subnet khác nhau hoạt động, nhưng nổi bật có lẽ là ứng dụng cho các dự án Gaming/NFT.
DeFi Kingdoms
DeFi Kingdoms là dự án game Play-to-Earn ban đầu chạy trên nền tảng blockchain Harmony, sau đó phát triển mạnh và mở rộng ra các chain khác. Thế giới của DeFi Kingdoms là sự tổng hợp giữa game, và DeFi (DEX, Liquid Pool và NFT Marketplace), tất cả diễn ra trong bối cảnh của một thế giới cổ đại giả tưởng với tạo hình theo kiểu pixel.
Đồ họa của DeFi Kingdoms
Vừa qua DeFi Kingdoms đã giới thiệu ra cộng đồng subnet của riêng mình mang tên DeFi Kingdoms Chain hay DFK Chain. DFK Chain là một blockchain tương thích với EVM, sử dụng cơ chế đồng thuận PoS phát triển bởi Ava Labs. Sự kết hợp của DFK Chain và cơ sở hạ tầng của subnet Avalanche sẽ mở ra rất nhiều cơ hội phát triển cho DeFi Kingdoms.
Điều đáng chú ý tiếp theo là token chính của dự án JEWEL sẽ được sử dụng để làm phí gas, điều này giúp cho JEWEL không chỉ là Governance Token mà còn là Network Gas Token. Số token từ việc trả phí gas này sẽ được dùng cho các mục đích sau:
- Một phần sẽ được chia các validator, điều này để thu hút nhiều người tham gia mạng lưới validator và giúp mạng lưới phi tập trung hơn nữa.
- Một phần sẽ bị burn, mục đích chính là giảm nguồn cung của JEWEL qua cơ chế burn cố định, tăng giá trị cho token.
- Một phần sẽ được gửi Quest Fund để trả thưởng cho người chơi và cộng đồng.
DeFi Kingdoms cũng là dự án đầu tiên nhận incentive từ Multiverse Program với tổng số tiền 15 triệu đô, chi tiết về số tiền incentives này sẽ được tiết lộ trong vài tuần tới.
→ Tuy chưa rõ lần này incentive sẽ được phân bổ như nào, nhưng dự án đã có thông báo là sẽ có liquidity mining, cụ thể là boost reward của Ice Garden (tính năng farming trong game) bằng AVAX, điều này có thể làm tăng nhu cầu JEWEL token trong ngắn hạn.
Crabada
Một trong những dự án Gaming áp dụng subnet sớm nhất, không thể không kể đến Crabada. Crabada là trò chơi Play-and-Earn phi tập trung mang đến trải nghiệm thú vị và vui nhộn với bối cảnh là thế giới dưới biển. Có tất cả 64 loại cua khác nhau để anh em lựa chọn tham gia các hoạt động của game:
- Mine: Khai thác các kho báu có giá trị.
- Loot: Đột kích những người chơi khác đang khai thác kho báu để đánh cắp lợi nhuận.
- Breed: Nhân giống các chiến binh cua.
- Battle: Chinh phục các vùng đất để có tài nguyên.
Mô hình hoạt động của Crabada cũng xoay quanh 3 đối tượng:
- Crabada.
- Token CRA (Crabada).
- Token TUS (Treasure Under Sea).
Trong khi CRA là token quản trị, thì TUS đại diện đơn vị tiền tệ trong trò chơi, có thể kiếm được thông qua các hoạt động của game tương tự như token SLP của Axie Infinity.
Vào đầu tháng 3 vừa qua, Crabada đã thông báo subnet riêng trên Avalanche mang tên Swimmer Network. Swimmer Network là blockchain chuyên dụng cho gaming, với một vài điểm đáng chú ý sau:
- TUS sẽ là gas token trên mạng lưới Swimmer Network. Crabada là Dapp tiêu tốn nhiều phí gas nhất trên Avalanche (16% trên C-Chain), chuyển qua TUS làm phí gas dự án mong muốn giảm khoảng 85% gas fee cho người chơi.
- Một phần phí gas sẽ bị burn (25%), trong tương lai sẽ là 80%. Điều này giúp giảm thiểu đáng kể lượng cung của TUS.
- Cơ chế Fee-cover, trò chơi sẽ “trợ cấp” phí gas vào thời điểm ban đầu, giúp người chơi trải nghiệm game mà không cần bridge tài sản sang Swimmer Network.
- Validator của Swimmer Network cũng bắt buộc phải chạy một node trên Avalanche, đồng thời stake CRA để nhận lại một phần phí giao dịch (TUS).
Nhìn chung, điều này sẽ làm giảm lượng cung của cả TUS và CRA, tăng thêm use case cho TUS, tạo động lực cho users chơi game, góp phần cải thiện tokenomics của Crabada. Ngoài ra, Performance của mạng lưới là khá tốt, một so sánh cho thấy thời gian hoàn tất một giao dịch trong Crabada trên Swimmer Network là khoảng 2 giây so với 14 giây trên C-Chain.
→ Có thể thấy subnet là một công cụ để giảm gánh nặng cho chain chính, khá phù hợp cho việc phát triển các dự án mà users thường xuyên spam giao dịch nhiều và cần các giao dịch hoàn thành nhanh như Game hay DEX, Derivatives. Đây cũng là một cách để tạo use case cho token và cải thiện tokenomics, hãy cùng theo dõi xem còn những cách làm sáng tạo nào nữa sẽ được áp dụng cho subnet.
Một vài dự án Subnet khác
Ngoài 2 dự án trên, cũng có khá nhiều dự án ra thông báo chuẩn bị khởi chạy subnet riêng, có một vài cái tên khác như:
- DEX: Dexalot, Pangolin…
- Gaming: Ragnarok, Shrapnel, Ascenders,…
Tổng kết
Nói tóm lại, như đã đề cập ở tiêu đề, subnet chính là câu trả lời cho sự mở rộng của Avalanche. Với những lợi ích mà nó mang lại, subnet hứa hẹn là sự bùng nổ cho hệ sinh thái Avalanche khi chính thức khởi chạy, thời điểm dự kiến là đầu năm sau, 2022.
Cô đọng lại những ưu điểm của subnet sẽ gồm:
- Là một hệ sinh thái độc lập nhưng có thể kết nối với những hệ sinh thái khác dựa trên framework đã xây dựng sẵn.
- Dùng được mọi cơ chế đồng thuận, bao gồm cả Avalanche consensus.
- Dùng được mọi VM ( máy chủ ảo )
- Tự do công khai hay bảo mật thông tin trên chain
DISCLAIMER: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin đến cho người dùng, không khuyến nghị đầu tư, mua/bán bất cứ loại tài sản tài chính nào. Thị trường tiền điện tử là một thị trường nhiều tiềm năng nhưng cũng chứa đựng vô cùng nhiều rủi ro, các bạn hãy cân nhắc thật kĩ trước mỗi quyết định đầu tư. Đằng sau mỗi lệnh là tương lai con em chúng ta. Chúc các bạn thành công!
