Từ giữa năm 2019, các giải pháp DeFi đã nổi lên như những lựa chọn thay thế cho hệ sinh thái ngân hàng truyền thống. Nhiều giải pháp của DeFi rất mới lạ và có thể mang lại mức lợi nhuận cao hơn thị trường tài chính tập trung.
Tuy nhiên có một số vấn đề đã tồn tại khá lâu mà DeFi vẫn chưa khắc phục được, một trong số đó là vấn đề Tổn thất tạm thời – Impermanent Loss.
Impermanent Loss là gì?
Tổn thất tạm thời (Impermanent Loss) là các rủi ro khi cung cấp thanh khoản cho các Pool trong giao thức DeFi. Hiểu đơn giản, đó là sự so sánh giữa hai việc: “Bạn cung cấp thanh khoản cho các Pool, rồi nhận về phần thưởng” và “Bạn hold token đợi tăng giá và bán”.
Cụm từ này có tên gọi như vậy bởi vì bất kỳ khoản lỗ nào cũng chỉ thực sự xảy ra khi tiền được rút khỏi pool thanh khoản. Cho đến lúc đó, mọi khoản lỗ chỉ nằm trên giấy tờ và có thể giảm hoặc biến mất hoàn toàn tùy thuộc vào sự thay đổi của thị trường.
Tại sao lại xảy ra Impermanent Loss?
Các sàn giao dịch tập trung như Binance và Coinbase thường có sổ lệnh lớn cung cấp tính thanh khoản và xác định giá của tài sản trên các sàn giao dịch này. Tuy nhiên, các sàn giao dịch phi tập trung (DEX) như PancakeSwap, Uniswap và Sushiswap không có sổ đặt hàng như sàn giao dịch tập trung.
Để đảm bảo tính thanh khoản trên nền tảng, các giao thức này có các nhóm thanh khoản. Bất kỳ ai cũng có thể gửi tiền vào nhóm và cung cấp tính thanh khoản cho nền tảng. Để đổi lấy việc cung cấp thanh khoản, nền tảng chia sẻ phí giao dịch của sàn giao dịch với các nhà cung cấp thanh khoản.
Bởi vì các sàn giao dịch này không có bất kỳ sổ đặt hàng nào, giá của một tài sản được xác định bởi một thuật toán xem xét tỷ lệ của các tài sản trong nhóm. Thuật toán này được gọi là Automated Market Maker – Nhà tạo thị trường tự động – (AMM).
Vấn đề xảy ra với cơ chế này là nó giữ cho nền tảng bị cô lập khỏi tình hình thị trường. Do đó, giá của một tài sản trên DEX có thể khác với phần còn lại của thị trường. Việc chênh lệch giá sẽ tạo cơ hội cho các nhà kinh doanh kiếm được lợi nhuận từ việc chênh lệch này.
Minh họa về Impermanent loss
Giả sử bạn là nhà cung cấp thanh khoản (LP) với 10 ETH và bạn muốn cung cấp thanh khoản cho nhóm 50/50 ETH/USDT. Lúc này, bạn sẽ cần phải gửi 10 ETH và $10,000 USDT vào pool (giả sử 1 ETH = $1,000 USDT).
Nếu pool thanh khoản có tổng giá trị tài sản là $100,000 USDT (50 ETH và $50,000 USDT), thì phần của bạn sẽ tương đương 20% = ($20,000 USDT / $100,000 USDT) * 100
Khi cung cấp thanh khoản cho nhóm 50/50 ETH/USDT
Khi bạn gửi tài sản vào một pool thông qua smart contract, bạn sẽ nhận được các token của pool thanh khoản – gọi là LP token. Nhờ các LP token, bạn có thể rút phần tiền của mình từ pool (trong ví dụ trên là 20%) bất kỳ lúc nào. Đây là lúc mà impermanent loss xảy ra.
Quay trở lại ví dụ trên, giá của 1 ETH là $1,000 USDT tại thời điểm gửi tiền, nhưng giả sử giá tăng gấp đôi và 1 ETH hiện đang được giao dịch ở mức $2,000 USDT trên các sàn giao dịch.
Lúc này, các nhà kinh doanh chênh lệch giá bắt đầu tham gia vào và mua ETH trong pool của bạn vì giá ETH trong pool đang thấp hơn giá ETH ngoài thị trường.
Hầu hết các pool thanh khoản phổ biến hiện nay như Uniswap đều sử dụng công thức không đổi x * y = k. Công thức này giúp duy trì tổng giá trị của hai token trong pool luôn bằng nhau.
Trong trường hợp này, các nhà kinh doanh chênh lệch giá thêm USDT vào pool để rút ETH ra. Điều này sẽ khiến số lượng ETH trong pool giảm đi trong khi số lượng USDT tăng lên. Để đối phó với sự thay đổi về số lượng token này, công thức không đổi trên sẽ làm tăng giá ETH so với USDT, do đó giá trị của ETH của pool – một lần nữa – bằng với giá trị của USDT.
Do vậy lúc này số lượng ETH và USDT trong pool sẽ là:
- ETH = 35,355 ETH
- USDT = $70,710 USDT
Giá trị trước và sau của ETH và USDT
Nếu tại thời điểm này, bạn muốn rút tài sản của mình khỏi pool thanh khoản, bạn sẽ tiến hành đổi LP token lấy 20% cổ phần mà bạn sở hữu. Có nghĩa là bạn sẽ nhận được 7 ETH (tương đương 20% của 35 ETH) và $14,142 USDT (tương đương 20% của $70,710 USDT).
Bây giờ, tổng giá trị tài sản được rút ra bằng: (7 ETH * $2,000 USDT) + $14,142 USDT = $28,142 USDT. Nếu những tài sản này không được gửi vào pool thanh khoản mà chỉ giữ trong ví, bạn sẽ nhận được $30,000 USDT (10 ETH * $2,000 USDT + $10,000 USDT).
Điều đó có nghĩa là đã có sự chênh lệch lợi nhuận giữa việc gửi tài sản vào pool và chỉ HODL trong ví. Lúc này impermanent loss sẽ là:
$30,000 USDT – $28,142 USDT = $1,858 USDT
Cách hạn chế Impermanent loss
Trong một số trường hợp, nếu thị trường biến động, impermanent loss là không thể tránh khỏi vì giá nhất định sẽ biến động. Tuy nhiên, bạn có thể thực hiện một số cách để tránh được tổn thất tạm thời hoặc ít nhất là không bị ảnh hưởng quá nhiều bởi nó.
Cung cấp thanh khoản cho các cặp Stablecoin
Nếu bạn cung cấp thanh khoản cho một cặp như USDT/USDC, thì bạn sẽ không phải chịu bất kỳ rủi ro nào liên quan đến impermanent loss vì giá của stablecoin, đúng như cái tên của nó, là ổn định. Đây là một chiến lược hiệu quả trong thị trường gấu vì bạn vẫn sẽ thu được lợi nhuận từ phần phí giao dịch của các nhà đầu tư khác sử dụng pool.
Tuy nhiên, nhược điểm chính của phương pháp này là bạn sẽ không được hưởng lợi trong thị trường tăng giá khi giữ các stablecoin lúc này.
Chia tài sản thành 2 phần
Một cách khác để giảm thiểu impermanent loss là chia tài sản tiền điện tử của bạn thành hai phần bằng nhau và chỉ đầu tư một phần vào pool thanh khoản. Nhờ đó, bạn sẽ cắt giảm được 50% impermanent loss một cách hiệu quả.
Nhược điểm của phương pháp này là lợi nhuận của bạn cũng sẽ giảm một nửa vì chỉ 50% tài sản của bạn được đầu tư vào pool.
Ví dụ: Bạn cung cấp thanh khoản cho pool ETH/DAI. Nếu giá ETH tăng 50%, thì impermanent loss sẽ là 2,02%.
Nếu bạn đầu tư tổng cộng $1,000, bạn sẽ mất khoảng $20 impermanent loss. Tuy nhiên, nếu bạn chỉ đầu tư một nửa số ETH và DAI của mình vào pool thanh khoản, impermanent loss của bạn sẽ giảm xuống chỉ còn $10.1.
Đầu tư vào các cặp có độ biến động giá thấp
Một số cặp tiền điện tử dễ biến động hơn những cặp tiền khác, vì vậy việc cung cấp thanh khoản cho chúng có thể làm tăng impermanent loss của bạn.
Ví dụ: Nếu bạn định cung cấp thanh khoản cho một cặp tiền điện tử và sau khi nghiên cứu thị trường, bạn tin rằng một trong hai tài sản của cặp này sẽ có tiềm năng tăng giá nhiều hơn tài sản kia, thì đừng nên cung cấp thanh khoản.
Điểm mấu chốt là luôn cảnh giác với các loại tài sản dễ bay hơi bằng cách theo dõi hoạt động hiện tại và tương lai của chúng.
Chờ giá tài sản ổn định trở lại
Khi bạn cung cấp thanh khoản cho một cặp tiền điện tử, tỷ giá của chúng thường sẽ được tự động điều chỉnh theo giá thị trường. Tuy nhiên, giá càng lệch so với giá khi bạn gửi tiền vào, thì tổn thất tạm thời của bạn càng cao.
Do đó, bạn có thể đợi giá tài sản quay trở lại tỷ giá ban đầu và không rút tiền cho đến lúc đó. Tuy nhiên, điều này thường khá khó vì thị trường tiền điện tử luôn tiềm ẩn những biến động khó lường.
Pool thanh khoản chỉ có một loại tài sản
Không phải tất cả AMM đều có pool thanh khoản với hai loại tiền tệ. Một số AMM phổ biến, chẳng hạn như Liquidity, chỉ có một loại tài sản duy nhất. Trong loại LP này, bạn có thể cung cấp một stablecoin, chẳng hạn như LUSD, cho pool để đảm bảo khả năng thanh toán của nó.
Để đổi lại việc cung cấp thanh khoản này, bạn sẽ được giảm phí sử dụng nền tảng. Vì chỉ có một đơn vị tiền tệ và không có tỷ lệ giữa hai tài sản, nên không có tổn thất tạm thời nào trong trường hợp này.
Kết luận
Bài viết của DeFiX tới đây là kết thúc. Hi vọng những thông tin này hữu ích với các nhà đầu tư!
Hãy theo dõi DeFiX.Network để cập nhật thêm nhiều thông tin thú vị, mới nhất về thị trường trường tài chính và tiền điện tử nhé.
Hẹn gặp lại các bạn trong các bài chia sẻ, hướng dẫn tiếp theo. Chúc các bạn đầu tư thành công!
