Solana Labs, công ty đứng sau mạng blockchain Solana (SOL), vào ngày 23 tháng 6 đã công bố ra mắt điện thoại thông minh Android của riêng mình có tên Saga, cũng như hệ sinh thái phần mềm Solana Mobile Stack (SMS) dành cho Android.
Solana Mobile là gì?
Solana Mobile (hay Saga) là điện thoại chạy hệ điều hành android và sẽ được hỗ trợ bởi các Solana Mobile Stack SDK để giúp các lập trình viên dễ dàng phát triển các ứng dụng.
Solana Mobile. Nguồn: Solanians
Các thông số cơ bản của Solana Mobile sẽ như sau:
- Giá: 1,000 USD, sẽ được pre-order với mức đặt cọc 100 USD tại sự kiện Solana Mobile.
- Màn hình: Kích thước – 6.69 inches, màn Oled
- Dung lượng: Bộ nhớ 512GB và ram 12GB
- Chip: SnapDragon 8+ Gen1 Mobile Platform
- Bảo mật: Sẽ được tích hợp các yếu tố bảo mật (chống lại điểm yếu mã nguồn mở của Android)
Solana Mobile Stack (SMS) là gì?
Solana Mobile Stack là một hệ sinh thái các sản phẩm sẽ đồng hành cùng Solana Mobile.
Các thành phần chủ chốt sẽ bao gồm 4 yếu tố chính:
- Seed Vault – Giải pháp lưu trữ mật khẩu/passphrase trong một phần mềm bảo mật và trong một môi trường thực thi ⇒ giúp việc ký các giao dịch nhanh chóng dễ dàng.
- Mobile Wallet Adaptor – Bộ chuyển đổi để giúp việc kí các giao dịch được gửi từ các ứng dụng lên hệ điều hành Android.
- Solana Dapps Store – Kho chứa các ứng dụng phi tập trung để người người tải về miễn phí.
- Solana Pay – Dịch vụ thanh toán nhanh của Solana.
Ngoài ra, để hỗ trợ các lập trình viên dễ dàng xây dựng các ứng dụng trên Solana Mobile, đội ngũ Solana đã chuẩn bị sẵn các bộ SDK hay Solana mobile stack SDK. Đây là bộ công cụ và phần mềm phục vụ cho việc phát triển của hệ sinh thái các sản phẩm của Solana trên Solana Mobile.
SDK của SMS được xây dựng như các khung mẫu được tuỳ chỉnh cho phù hợp và chuyên dụng với ngôn ngữ coding công nghệ blockchain của Solana như Rust C, C++.
Các tính năng mới
SDK bao gồm bộ điều hợp (adapter) Mobile Wallet, một giao thức để kết nối các ứng dụng web và ứng dụng Android gốc với ví trên thiết bị di động. Theo Solana Labs, tính năng này sẽ hoạt động trên tất cả các thiết bị di động chứ không chỉ hệ điều hành Android.
Một tính năng thú vị khác là Seed Vault, một môi trường an toàn được tích hợp trong thiết bị di động để giữ các khóa riêng tư (Private Keys), cụm từ hạt giống (Seed Phrases) và Sercet được tách biệt khỏi lớp ứng dụng, trong khi vẫn có thể tương tác với các ứng dụng chạy trên thiết bị hoặc trình duyệt dành cho thiết bị di động. Bằng cách tách dữ liệu nhạy cảm khỏi lớp ứng dụng, tính năng này có mục đích ngăn chặn hành vi trộm cắp do hack và khai thác lỗ hổng trong các ứng dụng.
Ứng dụng khác là Solana Pay, một tính năng bổ sung cho phép thanh toán di động phi tập trung cũng như cho phép người dùng thực hiện thanh toán di động không tiếp xúc.
Solana Labs cũng đang tung ra Solana Dapp Store cho các ứng dụng phi tập trung trên thiết bị di động, cho phép người dùng truy cập vào hệ sinh thái Web3 thông qua điện thoại thông minh của họ. Người dùng sẽ có thể truy cập Dapp và ví trên mạng Solana mà không phải trả bất kỳ khoản phí nào.
Theo công ty, Solana Mobile Stack sẽ kích hoạt các tính năng mới bao gồm khả năng cho phép người dùng đúc NFT (Non-Fungible Tokens) trên điện thoại. Người dùng cũng có thể chơi các game phát triển dựa trên Solana, thực hiện các giao dịch di động trên mạng và truy cập dễ dàng hơn vào các Dapp và giao thức khác nhau trong hệ sinh thái Solana, bao gồm cả các ứng dụng DeFi.
Cũng như Seed Vault, Saga sẽ có “phần tử bảo mật” (Secure Element) dựa trên phần cứng để bảo vệ hơn nữa các thông tin nhạy cảm của người dùng khỏi bị đánh cắp do hack. Người dùng thiết bị Android và iOS thường xuyên có nguy cơ mất tiền điện tử do các ứng dụng giả mạo, vì vậy biện pháp bảo mật bổ sung này là rất hữu ích.
Ngoài ra, Solana Foundation đang thành lập quỹ hệ sinh thái nhà phát triển trị giá 10 triệu đô la để tài trợ cho các nhà phát triển và người sáng tạo trên Mobile. Gần đây, Solana đã tung ra quỹ 100 triệu đô la để thu hút các dự án tiền điện tử đến từ Hàn Quốc.
Lí do ra mắt Solana Mobile
Web3 đang hoạt động ở một không gian không thân thiện với người dùng
Thực trạng hiện tại của các ứng dụng Web3 hoạt động dưới dạng các trang web/ứng dụng chỉ ở trên browser là chủ yếu.
Việc người dùng bình thường có thể sử dụng thành thạo các ứng dụng trên thị trường đòi hỏi một lượng kiến thức nhất định về blockchain. Chừng đó những khó khăn đã đủ khiến họ mệt mỏi trong việc trải nghiệm thêm các sản phẩm dù nó có hay đến mấy.
Một số dự án đang yêu cầu người dùng đăng nhập các ví cho mỗi lần sử dụng trên các trang web ⇒ Điều này cực kỳ bất tiện cho những người dùng nhiều ví và thậm chí gặp trường hợp các ví gặp vấn đề xung đột trong code lẫn nhau trên cùng 1 trình duyệt khi sử dụng nhiều ví ở các chains khác nhau.
⇒ Ảnh hưởng trải nghiệm người dùng vì khiến họ gặp khó khăn trong việc truy cập các ứng dụng.
Xuất phát từ nhu cầu thiết yếu
Mọi giải pháp phải bắt nguồn từ vấn đề của người dùng.
Ý nghĩ về việc triển khai Saga và Solana Mobile Stack được nảy sinh từ những vấn đề thiết thực của người dùng và đặc biệt là trong vấn đề Web3.
Một trong những vấn đề đó là sự bất tiện của một bộ phận người dùng đã phải rời bỏ những bữa tiệc thân mật, bỏ giữa chừng những cuộc họp, và thậm chí là những kì nghỉ với các gia đình chỉ để về tìm kiếm các passphrase và kí những transaction quan trọng ở nhà.
Vì vậy, Solana nảy sinh ra sáng kiến giúp giải quyết bài toán này của người dùng khi kết hợp điện thoại ứng dụng công nghệ blockchain tích hợp các lớp layer nhằm hướng đến Web3 và tối ưu trải nghiệm người dùng.
Cách Solana Mobile Stack và Saga giải quyết vấn đề
Giải pháp
Solana hướng đến giải pháp đôi, nâng cao trải nghiệm người dùng kết hợp điện thoại, Solana Mobile stack với Web3.
Các bước triển khai
Bước 1: Cho phép Dapps chạy trong 1 nền tảng ví (ví dụ: Phantom, Coin98 Super App)
Nghĩa là dapps sẽ hiện diện ngay trong 1 kho ứng dụng trên ví chứ người dùng không cần phải lên trình duyệt web rồi nhập vào địa chỉ trang web của ứng dụng/dịch vụ mà mọi người muốn truy cập ⇒ Tối ưu trải nghiệm người dùng trên chính sản phẩm điện thoại.
Bước 2: Xây dựng Solana Mobile Stack (SMS)
Việc build SMS nhằm đưa ví trở thành 1 lớp layer trong hệ thống vận hành (operating system) của điện thoại ⇒ Từ đó, cho phép Dapps chạy native như thể 1 ứng dụng trên điện thoại (ví dụ: Facebook, Tiktok,..) và có thể dễ dàng tải về từ kho ứng dụng trên SMS (AppStore phiên bản 2).
Để dễ hiểu:
Hình dung nền tảng ví bao gồm các cụm khôi phục mật khẩu (passphrase) tương tự như tài khoản ID Apple giúp mọi người có thể download/truy cập các Dapps dễ dàng. Thay vì trên không gian Web3 các dapps sẽ được kết nối với nhau trên browsers (vấn đề khiến trải nghiệm người dùng giảm)
⇒ Solana Mobile tiếp cận khác khi Solana tạo ra 1 lớp layer mới để gắn nền tảng ví vào hệ thống vận hành của điện thoại và sở hữu kho chứa các ứng dụng (Solana Dapps Store) sẽ được tải về dễ dàng từ 1 điện thoại.
⇒ Loại bỏ việc đăng nhập từng ví để tương tác với apps/web này rồi lại logout và login lại 1 ví khác để sử dụng với web/app khác.
Nghĩa là một điện thoại sẽ cho phép nền tảng ví tích hợp sẵn (built-in) vào hệ thống máy. Người dùng sẽ được yêu cầu đăng nhập passphrase của các ví mọi người có trên Solana để truy cập các dapp và chuyển đổi giữa các ví khi có nhu cầu.
Mọi người nếu đã từng sử dụng Coin98 Super App sẽ hiểu. Tuy nhiên, chúng sẽ có một số sự khác biệt giữa 2 nền tảng trên ở các yếu tố sau:
- (1) Không gian kết nối các ứng dụng Web3.
- (2) Quy mô các chain tích hợp.
- (3) Trải nghiệm người dùng.
Phân tích các yếu tố trên và so sánh với nền tảng tương tự về:
(1) Không gian kết nối các app Web3
- SMS: Dapps chạy native trên điện thoại
- Coin98 Wallet: Browsers + Dapps trên nền tảng ví
(2) Quy mô các chain tích hợp
- SMS: Solana (trước mắt), Co Founder Solana – Raj Gojal xác nhận các dự án/blockchains khác cũng có thể xây dựng trên SMS vì mã nguồn mở.
- Coin98 Wallet: Nhiều chain khác nhau, cụ thể là trên 50 chains.
(3) Trải nghiệm người dùng
Đây là yếu tố khó so sánh vì nó phụ thuộc vào cảm nhận của người dùng. Nhưng nếu xét sơ bộ tại thời điểm tháng 6/2022 thì:
- SMS: Dapps sẽ chạy native trên điện thoại nên sẽ dễ dàng người dùng truy cập như thao tác sử dụng các apps thông thường ⇒ Tối ưu trải nghiệm.
- Coin98 Wallet: Tích hợp nhiều Dapps + ứng dụng trên browser trên nhiều chains khác nhau trên 1 điểm truy cập duy nhất ⇒ Độ phủ rộng và nhiều options cho người dùng sử dụng nhiều tài sản ở nhiều chains khác nhau ⇒ Cần chờ thời gian feedback của người dùng về sản phẩm.
Nhận xét: Nếu SMS cho phép Dapps chạy trên layer nền tảng ví và hoạt động hiệu quả nhằm đem đến sự tối ưu cho trải nghiệm người dùng. Nếu mô hình này thành công => đây có thể là cuộc cách mạng cho ngành Web3, Dapps và cả ngành smartphone.
Mặt hạn chế của SMS
Tốn nguồn lực
Một trong những mặt hạn chế đầu tiên khi triển khai SMS là khối lượng công việc sẽ tăng lên cho đội ngũ và nguồn lực sẽ bị dàn trải từ việc phát triển blockchain sang cho việc phát triển SMS và các công cụ hỗ trợ Solana Mobile hoạt động trơn tru.
Đặc biệt, đội ngũ Solana cần tập trung thêm nguồn lực cho mảng này khi thời gian giao chiếc điện thoại đầu tiên chỉ còn khoảng 6 tháng (cho đến đầu năm 2023).
Phụ thuộc vào bên thứ 3
Solana phải hợp tác với bên thứ 3 là Osmo để sản xuất phần cứng điện thoại. Do dó, họ phải thuyết phục bên nhà cung cấp phần cứng hỗ trợ tích hợp công nghệ của Solana và SMS vào máy. Vì uỷ thác cho một bên khác làm điện thoại thì Solana sẽ bị phụ thuộc vào bên thứ 3.
Khi các vấn đề xảy đến từ bên nhà cung cấp phần cứng (tức ngoài tầm kiểm soát của Solana) thì Solana sẽ không thể tự chủ được trong việc xử lý.
⇒ Sản phẩm chịu rủi ro từ phía nhà cung cấp.
Rủi ro khi sử dụng hệ điều hành Android
Hệ điều hành Android là mã nguồn mở, vì vậy, khả năng các ứng dụng trên Solana Mobile chịu các rủi ro thường trực tương tự như trên các điện thoại khác chạy android là khá cao.
Tuy nhiên, Solana đã công bố sẽ có cơ chế bảo mật riêng Vault Seed nhằm bảo vệ seed phrase (các cụm khôi phục ví). Còn về các tính năng bảo mật sâu hơn thì vẫn chưa được công bố cụ thể.
Thống kê của Kaspersky về số lượng mã độc tấn công các sản phẩm chạy Android
Theo thống kê của nền tảng diệt virus có tiếng – Kaspersky, chỉ tính riêng năm 2021, 99% các mã độc trên điện thoại được thiết kế để tấn công điện thoại Android với 35,000 chương trình phần mềm độc hại được triển khai.
⇒ Rủi ro từ việc chạy hệ điều hành Android.
Tiềm năng phát triển của Solana Mobile
Thị trường người dùng điện thoại thông minh là rất lớn, lên đến 7.7 tỷ người trên toàn thế giới. Trong đó, có 6 tỷ chiếc điện thoại được sử dụng toàn cầu trong khi con số đó của các thiết bị desktop/máy tính chỉ rơi vào khoảng 2 tỷ thiết bị (theo Celo Org). Đến năm 2027, số lượng người sử dụng điện thoại được dự đoán sẽ lên đến 7.69 tỷ người (Theo Statista).
Số lượng người dùng điện thoại và dự phóng mức tăng đến năm 2027. (Nguồn: Statista)
Ngoài ra, hiện đang có hơn 100 triệu người nắm giữ các loại tài sản số khác nhau.
Trong bối cảnh Solana là kẻ tiên phong trong lĩnh vực smartphone hoạt động trên nền tảng blockchain hướng đến web3 và trải nghiệm người dùng. Nếu hệ sinh thái Solana Mobile có thể phục vụ được khoảng 1-10% lượng người dùng trên cũng khoảng 70-700 triệu người – một con số rất lớn.
Tổng kết
Ở bài viết này mình đã giới thiệu tới anh,em những thông tin chi tiết về sản phẩm Solana Mobile có tên Saga sẽ ra mắt vào đầu năm 2023, tức là chỉ còn khoảng 6 tháng nữa. Ngoài ra mình cũng đã đưa ra những ý kiến khách quan có thể xảy ra trên hệ sinh thái của Solana và cả lĩnh vực điện thoại thông tin, những điểm mạnh và rủi ro dự án này có thể gặp phải.
Liệu dự án này có thể trở thành một cuộc cách mạng trong lĩnh vực công nghệ? Anh,em hãy cùng mình chờ đợi.
DISCLAIMER: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin đến người dùng,không khuyến nghị đầu tư, mua/bán bất cứ loại tài sản tài chính nào. Thị trường tiền điện tử là một thị trường chứa đựng vô cùng nhiều rủi ro, và chưa được nhà nước bảo vệ. Đằng sau mỗi lệnh là tương lai con em chúng ta. Chúc các bạn thành công!
