Lĩnh vực tài chính tái tạo (Regenerative Finance hay ReFi) mới nổi sử dụng công nghệ blockchain để giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu thông qua việc sử dụng các khoản tín dụng carbon. Các giao thức crypto khác nhau đang tạo nền tảng ReFi cho các tập đoàn và cá nhân giảm carbon thu hẹp khoảng cách giữa mức tiêu thụ carbon trong thế giới thực và cộng đồng crypto.

ReFi là gì?

Tóm lại, ReFi sử dụng vốn và công nghệ để thúc đẩy tăng trưởng bền vững và có hệ thống. Hiện tại, công cụ chính trong ReFi là tín chỉ đền bù carbon (carbon offset credit). Một tín chỉ đền bù carbon biểu thị mức giảm phát thải của một tấn carbon dioxide và được chứng nhận bởi chính phủ hoặc một bên thứ ba đáng tin cậy.

Tín chỉ carbon được trao đổi trên thị trường bắt buộc và tự nguyện. Thị trường bắt buộc hay tuân thủ bao gồm một cơ chế mua bán phát thải (cap-and-trade), nơi các tín chỉ carbon được trao đổi để các thực thể tuân thủ các yêu cầu pháp lý. Thị trường carbon tự nguyện được sử dụng bởi các thực thể không có nghĩa vụ pháp lý phải giảm lượng phát thải nhưng vẫn chọn làm điều này vì áp lực xã hội, môi trường hay quản trị.

Hiện tại, về mặt pháp lý khu vực tư nhân (private sector) của Mỹ không bị yêu cầu phải báo cáo hay giảm thiểu lượng phát thải carbon. Tuy nhiên, các công ty như Tesla, Microsoft và Amazon đã cam kết giảm tỷ lệ phát thải hướng tới bảo vệ môi trường.

Trên toàn cầu, khối lượng giao dịch đền bù carbon tự nguyện đã tăng 30% kể từ khi bắt đầu đại dịch COVID-19. Trong nửa đầu năm 2021, thị trường đền bù carbon đạt doanh thu gần 750 triệu USD.

Thị trường carbon tự nguyện hiện nay thiếu tính minh bạch, thanh khoản và tính tổng hợp. Các thực thể buộc phải thông qua bên trung gian để tìm các khoản tín dụng carbon (đôi khi chưa được xác minh). Hơn nữa, các nhà cung cấp phải đối mặt với một số rào cản gia nhập đáng kể về chi phí trả trước, thời gian xoay vòng (turnaround time) và lợi tức đầu tư.

Vấn đề chính của thị trường carbon là kết nối và khuyến khích các nhà cung cấp có uy tín. Đây chính là điều mà ReFi sẽ giải quyết.

ReFi – Thị trường loại bỏ carbon

Nori là một thị trường đền bù carbon tự nguyện kết nối các nhà cung cấp, validator và người mua để xúc tiến và mở rộng quy trình loại bỏ carbon. Tóm lại, thị trường ReFi của Nori tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao dịch các phần đền bù loại bỏ carbon (carbon removal offset) đã được xác minh.

Việc cung cấp sản phẩm của Nori hiện đang tập trung vào việc loại bỏ carbon khỏi khí quyển. Team đã cấp chứng chỉ carbon blockchain có tên Nori Carbon Removal Tonne (NRTs) cho hơn 15 dự án nông nghiệp tập trung vào nông nghiệp tái sinh (regenerative agriculture) như một phương tiện hấp thụ carbon trong đất. Nori sẵn sàng khám phá các phương pháp ReFi thay thế khác trong tương lai bao gồm:

• Hấp thụ carbon trong đất: quản lý đất đai để hấp thụ carbon trong đất
• Trồng rừng và tái trồng rừng: trồng cây
• Than sinh học: đốt sinh khối để cải thiện chất lượng đất cho sự phát triển sinh vật trong tương lai
• Năng lượng sinh học: chuyển đổi sinh khối thành năng lượng tái tạo
• Tăng cường khoáng hóa: thúc đẩy quá trình tự nhiên để các khoáng chất hấp thụ CO2
• Direct Air Capture: công nghệ loại bỏ CO2 khỏi khí quyển

Mặc dù mỗi phương pháp trên khác nhau về tính khả thi, nhưng việc áp dụng chúng rất có thể sẽ được xác định bởi mối quan hệ giữa năng suất và chi phí. Ví dụ, các giải pháp dựa trên tự nhiên như hấp thụ carbon trong đất và trồng rừng dễ thực hiện và rẻ hơn khi mở rộng, nhưng lượng phát thải được xử lý của những phương pháp này khá thấp và khó định lượng.

Nhiều dự án ReFi đầy tham vọng gặp khó khăn do chi phí trả trước cao và thời gian cho ra kết quả chậm. Ví dụ, người nông dân có thể mất gần một thập kỷ thực hiện các biện pháp tái tạo để thấy lượng carbon được hấp thụ trong đất đáng kể. Thị trường của Nori cung cấp một điểm gia nhập cho các nhà cung cấp với tất cả các quy mô vào thị trường carbon.

Bằng cách đảm bảo rằng các nhà cung cấp được thanh toán cho 100% nỗ lực sau khi xác minh, team đang khuyến khích một pool ReFi gồm các nhà cung cấp mới và tăng thanh khoản của thị trường carbon tự nguyện.

Tokenomics độc đáo của Nori ngăn chặn việc tính hai lần, vốn là một vấn đề phổ biến trong các thị trường carbon tự nguyện trong thập kỷ qua. Vào năm 2017, lần cuối cùng một nghiên cứu thị trường thứ cấp được thực hiện với hơn 70% tổng lượng tín chỉ carbon đến từ hoạt động bán hàng thứ cấp.

Nói cách khác, các thực thể kiểu ReFi đang giao dịch các khoản tín dụng carbon đã loại bỏ (retired carbon credit) để thu lợi nhuận và có khả năng làm sai lệch dữ liệu loại bỏ carbon. Để hạn chế vấn đề này mỗi Nori NRT sẽ được loại bỏ sau khi đã được thanh toán, đảm bảo rằng một tấn carbon duy nhất đã thực sự được loại bỏ.

Vào cuối tháng 5, KlimaDAO và đối tác Toucan Protocol, đã phải đối mặt với sự giám sát trong việc giao dịch các khoản tín dụng carbon đã token hóa và đã được loại bỏ từ Verra registry. Tương tự như Nori, KlimaDAO là một thị trường đền bù carbon Web3 sử dụng cấu trúc tokenomic tương tự như OlympusDAO.

Mỗi token Klima đang lưu hành đại diện cho một tấn đền bù carbon đã đăng ký được lock trong ngân quỹ của KlimaDAO. Ở thời điểm cao nhất, các khoản tín dụng được token hóa của KlimaDAO chiếm khoảng 2% trong tổng số tín chỉ carbon của Verra.

Sự tăng trưởng nhanh chóng trong pool ReFi tín dụng carbon của KlimaDAO đột nhiên bị chững lại sau thông báo của Verra. Tuy nhiên, Toucan và KlimaDAO đã được khuyến khích bởi các phản hồi và từ đó đã làm việc để giảm thiểu vấn đề này trong tương lai.

So với các lựa chọn thay thế Web2, thị trường Web3 cung cấp tính minh bạch hơn cho người dùng. Các dự án ReFi này có khả năng để giảm thiểu sự bất lợi trong thị trường carbon, bằng cách tạo ra các phiên bản tín dụng carbon được token hóa duy nhất và hạn chế khả năng giao dịch của các token này sau khi đã được loại bỏ.

Trong những tháng tới, Nori có kế hoạch phát hành $NORI (token của dự án) để thúc đẩy thị trường ReFi. Giá trị của NORI sẽ được xác định theo kiểu thị trường tự do điển hình, thông qua cung và cầu. Mỗi token có thể được sử dụng để mua $NRT trên thị trường.

Trước đây, lượng phát thải carbon được định giá thông qua thuế carbon, hệ thống mua bán phát thải hoặc bằng cách đo lường các chi phí bên ngoài của việc gia tăng lượng phát thải. Bằng cách tạo ra một token có thể giao dịch trên thị trường tự do, một hình thức định giá carbon trực tiếp hơn, củng cố giá trị của tín dụng carbon như một hàng hóa có thể giao dịch.

Tính đến hiện tại Nori đã bán hơn 86,000 tấn loại bỏ khí CO2 và trả cho nông dân hơn 1.4 triệu USD cho các hoạt động loại bỏ carbon. Giao thức hợp tác với Rarible, The Sandbox và STEPN để tiếp tục vươn xa hơn nữa trong ngành công nghiệp loại bỏ carbon. Dự án gần đây đã chuyển từ Ethereum sang Polygon để giảm thiểu lượng  carbon hàng ngày, củng cố thêm cam kết của giao thức trong việc giảm thiểu biến đổi khí hậu.

ReFi hạn chế phát thải Carbon

Tinh chỉnh các quy trình lập trình hiện tại là chìa khóa cho các blockchain giảm thiểu lượng dấu chân carbon của mình. Thực sự các chain Proof-of-Work (PoW) như Bitcoin và Ethereum có dấu chân carbon lớn hơn đáng kể so với Proof-of-Stake (PoS). Hai mạng PoW nói trên có hoạt động mạng lớn nhất trong crypto và cần sức mạnh tính toán rộng để bảo mật mạng.

Mặc dù các hệ thống PoS khác nhau tùy theo yêu cầu phần cứng, kích thước mạng và cơ chế lựa chọn validator, nhưng nhìn chung, các mạng này đã giảm đáng kể các nỗ lực tính toán cần thiết để xác thực từng giao dịch. Thông thường, mỗi hệ thống PoS sẽ chọn một node đơn lẻ để xác thực các giao dịch, thay vì để hàng trăm hoặc hàng nghìn node cạnh tranh đồng thời.

Trong sự kiện The Merge sắp tới, Ethereum dự kiến sẽ giảm hơn 99% dấu chân carbon bằng cách chuyển sang cơ chế đồng thuận PoS. Điều này không chỉ giúp giảm lượng phát thải carbon cho các ứng dụng gốc Ethereum mà còn giúp giảm lượng phát thải cho bất kỳ ứng dụng Layer 2 nào được xây dựng trên mạng.

Ngoài cập nhật lớn như chuyển đổi cơ chế đồng thuận, các nhà phát triển có thể đặt ưu tiên cao hơn vào việc phát triển các tập lệnh ngắn gọn và hiệu quả hơn để giảm độ phức tạp và do đó giảm lượng năng lượng tiêu thụ cho giao dịch. Hơn nữa, một số mạng đã tiến xa hơn để trở nên trung hòa carbon (carbon neutral) hoặc thậm chí là âm carbon (carbon negative) bằng cách đền bù lượng phát thải của mình:

• Celo: Nhiều quan hệ ReFi đối tác được tài trợ với các dự án chủ trì tập trung vào trồng rừng và nông nghiệp tái sinh
• Polygon: Quan hệ ReFi đối tácvới KlimaDAO và Nori để đền bù lượng phát thải carbon của mạng
• Wax: ReFi thương mại ảo thông qua NFT để cải thiện các tác động môi trường trong vận chuyển
• Near: Nỗ lực trồng lại rừng với ba dự án ReFi khác nhau
• Algorand: Đền bù carbon thông qua quan hệ đối tác ReFi với ClimateTrade

Ngành công nghiệp crypto đang nghiêng về phong trào ReFi năng lượng xanh. Thông qua các nâng cấp lập trình mạnh mẽ và gây quỹ cho các dự án ReFi đền bù carbon, các giao thức đang tích cực phá bỏ sự kỳ thị khi cho rằng crypto đang gây hại cho trái đất.

Kết luận

Cộng đồng crypto đang tích cực làm việc để giảm thiểu dấu chân carbon của ngành. Web3 và công nghệ cơ sở mang lại cho thị trường carbon tự nguyện một luồng gió mới. Các giao thức ReFi như Nori sử dụng công nghệ blockchain để cung cấp mức độ minh bạch mới, tạo ra các khuyến khích tốt hơn và nhấn mạnh khả năng truy xuất nguồn gốc.

Nhìn chung, các dự án ReFi đang cho phép tất cả mọi người từ nông dân đến các tập đoàn đa quốc gia tham gia vào một giải pháp dân chủ hóa, tiết kiệm chi phí cho biến đổi khí hậu.