Hiện nay, hầu hết các sàn giao dịch tập trung đều giữ dữ liệu tài sản của họ trong cơ sở dữ liệu riêng tư, độc quyền. Do đó rất khó để xác minh cũng như đảm bảo an toàn cho người sử dụng. Vì thế, Proof Of Reserves (PoR) được tạo ra để giúp đảm bảo tiền của người dùng được bảo vệ khỏi các hoạt động dự trữ phân đoạn gian lận ngoài chuỗi.
Vậy Bằng chứng dự trữ (Proof of Reserves) là gì? Tại sao nó lại quan trọng đối với ngành công nghiệp crypto? Chúng ta sẽ cùng DeFiX.Network tìm hiểu trong bài viết ngày hôm nay nhé!
Proof of Reserves (PoR) là gì?
Proof of Reserves (PoR) hay còn gọi là bằng chứng dự trự, là một tuyên bố phác thảo các khoản nắm giữ đến cộng đồng của một tổ chức tài chính lưu ký, chẳng hạn như các sàn giao dịch tập trung.
PoR thể hiện khả năng của một tổ chức/sàn giao dịch trong việc tôn trọng các khoản rút tiền từ nền tảng của nó mọi lúc. Nhìn chung, nó bao gồm hai phần – một bản ghi hiện tại về tiền gửi mã thông báo của khách hàng (được gọi là trách nhiệm pháp lý) và một nhóm token được giữ trong một tập hợp địa chỉ trao đổi (còn được gọi là tài sản).
Là một tổ chức lưu ký tài chính, các sàn giao dịch tập trung sẽ có quyền sử dụng tiền của khách hàng với bất kỳ mục đích nào khác, do đó phải đảm bảo cả tài sản và nợ phải phù hợp.
Mặc dù có nhiều cách để đạt được Bằng chứng dự trữ, nhưng ngành công nghiệp chuỗi khối đã nghĩ ra một cách trực tuyến, giảm thiểu độ tin cậy để ghi lại các bằng chứng đó trực tuyến và có thể xác minh bởi bất kỳ ai. Trên thực tế, một sàn giao dịch có thể trình bày một báo cáo về tài sản đang được tổ chức lưu ký và ánh xạ các tài sản này tới các tài khoản cá nhân và lưu trữ một phần thông tin này trên chuỗi.
Bằng cách này, người dùng cá nhân hoặc bất kỳ bên thứ 3 quan tâm nào có thể thực sự xác minh rằng tổ chức thực sự nắm giữ các tài sản cụ thể khớp với số dư tài khoản cụ thể mà không thực sự tiết lộ danh tính của người dùng.
Các cơ sở Proof of Reserves đương đại đơn giản hóa quy trình xác minh lưu ký thông qua quy trình một cú nhấp chuột cho phép người dùng truy cập hồ sơ kiểm toán và lấy bằng chứng rằng tổ chức của họ nắm giữ đúng số lượng tài sản.
Tại sao Proof of Reserves (PoR) lại quan trọng?
Sự sụp đổ của FTX đã gây ảnh hưởng đến nhiều sàn giao dịch khác, với nhiều sàn cũng đang sử dụng tài sản của khách hàng cho các mục đích khác, gây ra sự hoảng loạn hàng loạt. Chính điều này khiến nhu cầu biết rõ thông tin minh bạch về nguồn tài sản dự trữ của các sàn giao dịch trở nên thiết thực hơn bao giờ hết.
Proof of Reserves đã được giới thiệu để đáp ứng điều này. Trước khi FTX sụp đổ, phần lớn các nhà đầu tư tiền điện tử luôn tin tưởng giao phó tài sản cho các tổ chức lưu ký mà không cần quá khắt khe về tính minh bạch, hoặc thực hiện xác minh để đảm bảo rằng các khoản dự trữ thực sự được duy trì. Sự tin tưởng ngầm này hiện đã bị phá vỡ và ngành công nghiệp đang cùng nhau thúc giục các tổ chức lưu ký cần minh bạch hơn và có trách nhiệm giải trình đối với tàn sản của khách hàng.
Việc triển khai Proof of Reserves sẽ mang lại những lợi ích nhất định cho nền tảng lưu ký và người dùng của họ.
Đối với người dùng
Cung cấp phương thức để xác minh việc lưu ký tài sản
Mục tiêu chính của Proof of Reserves là cho phép khách hàng xác minh tài sản do tổ chức của họ nắm giữ. Các nhà đầu tư có thể sử dụng các ứng dụng này để theo dõi các thay đổi được thực hiện đối với tài khoản cá nhân của họ, để có cái nhìn rõ hơn về cách mà tiền được xử lý và yêu cầu tổ chức đầu tư làm rõ từng hành động.
Cho phép tiến hành thẩm định trên các nền tảng lưu ký
Trước khi thiết lập tài khoản trên nền tảng giao dịch hoặc bất kỳ tổ chức tiền điện tử nào, người dùng nên tiến hành nghiên cứu sơ bộ về tổ chức đó, bao gồm các giao dịch tài chính và tính toàn vẹn tổng thể.
Các công cụ Proof of Reserves là một cách tuyệt vời để bắt đầu. Nhà đầu tư sẽ được cung cấp các công cụ để có được dữ liệu liên quan về cách các tổ chức lưu ký tài sản khách hàng và thực hiện nghiên cứu của riêng mình trước khi giao tài sản cho một tổ chức nào đó.
Điều này sẽ làm giảm khả năng các nhà đầu tư mất tài sản trước những sự kiện đáng tiếc do tổ chức giám sát quản lý quỹ kém hiệu quả. Các nhà đầu tư cũng có thể sửa đổi hoặc rút các khoản đầu tư của mình để giảm thiểu tổn thất, trong trường hợp họ cảm thấy rằng các hoạt động lưu ký của nền tảng trở nên quá rủi ro.
Xuất trình hồ sơ giao dịch thực tiễn
Các ứng dụng Proof of Reserves trình bày tài chính của tổ chức một cách minh bạch và người dùng nền tảng có thể theo dõi các giao dịch cá nhân của họ, để đưa ra quyết định sáng suốt cũng như xác minh rằng các giao dịch được ghi lại chính xác.
Đối với các tổ chức lưu ký
Cung cấp phương tiện để lấy lại và duy trì lòng tin của người dùng
Các tổ chức có uy tín có thể lấy lại niềm tin đã mất bằng cách phát triển các cơ sở Proof of Reserves tốt và cung cấp chúng cho khách hàng của họ.
Đóng vai trò là nguồn dữ liệu xác thực
Bất kể có tiến hành bao nhiêu nỗ lực để đảm bảo tính chính xác của hệ thống lưu giữ hồ sơ nội bộ, thì sàn giao dịch vẫn có thể xảy ra lỗi hoặc thậm chí là những kẽ hở, thậm chí bị các tác nhân độc hại khai thác. Tuy nhiên, nếu những điều này được ghi lại và có thể xác minh on-chain, hy vọng rằng sẽ có nhiều người dùng sẽ xem xét kỹ lưỡng về độ chính xác của các hồ sơ lưu trữ.
Kiểm toán Proof of Reserves (PoR) hoạt động như thế nào?
Các tổ chức lưu ký trong không gian tiền điện tử giữ tài sản của khách hàng của họ trong ví nóng mà từ đó họ phục vụ các yêu cầu rút tiền từ người dùng. Tiếp theo, các tổ chức sẽ thiết lập một ví lạnh để lưu trữ an toàn một phần tài sản gửi của người dùng. Người dùng có được một địa chỉ ví để gửi tiền. Khi tiền gửi được thực hiện, chúng sẽ được di chuyển giữa ví nóng và ví lạnh. Khách hàng sử dụng các nền tảng tài chính lưu ký không được quyền giám sát và kiểm soát toàn bộ tài sản của họ, vì các tổ chức giữ khóa riêng cho các địa chỉ này.
Chi tiết về tài sản do tổ chức nắm giữ có thể thu được một phần bằng cách theo dõi chi tiết các giao dịch liên quan đến ví nóng và ví lạnh của họ.
Tuy nhiên, điều này chỉ trình bày chế độ xem tổng hợp về tổng tài sản đang bị tạm giữ chứ không đưa ra gợi ý về việc người dùng nào sở hữu phần nào trong tổng số tài sản đang bị tạm giữ. Kiểm toán của cơ chế Proof of Reserves thực hiện một số nghiên cứu sâu hơn nhằm đối chiếu tổng tài sản do tổ chức nắm giữ và chứng minh rằng người dùng là một phần của những tài sản này. Quá trình này được trình bày thông qua Merkle Tree.
Các công cụ theo dõi Proof of Reserves (PoR)
Các bạn có thể theo dõi PoR của các sàn giao dịch tại các trang web và kênh thông tin của sàn giao dịch đó.
Ngoài ra cũng có một số công cụ khác chuyên tổng hợp và cập nhật dữ liệu về PoR của nhiều sàn giao dịch, bao gồm:
- Coinmarketcap: PoR sẽ xuất hiện khi bấm vào thông tin của từng sàn giao dịch.
- DeFiLlama
- Coingecko: Mục Exchange Reserves sẽ hiện ra khi bấm vào thông tin của từng sàn giao dịch.
- Nansen Portfolio: Ngoài PoR của các sàn giao dịch, website này còn cung cấp địa chỉ ví của nhiều dự án khác.
Tính đến thời điểm hiện tại, theo dữ liệu từ DeFi Llama, có 17 sàn giao dịch tập trung đã công bố PoR của mình. Một vài cái tên nổi bật bao gồm Binance, OKX, Bitfinex, Crypto.com, Bybit…
Kết luận
Mặc dù PoR vẫn chưa phải giải pháp tối ưu nhất ở thời điểm hiện tại để giải quyết các vấn đề tồn đọng trong việc minh bạch các hoạt động của CEX nhưng PoR đã đặt nền móng cho việc cung cấp sự đảm bảo bằng cách cho phép xác minh nhanh chóng, dễ dàng một khối lượng lớn dữ liệu nhằm mục đích đảm bảo tính minh bạch và khách hàng.
Hy vọng thông qua bài viết này, các nhà đầu tư sẽ có cái nhìn tổng quan nhất và PoR để từ đó đưa ra những quyết định đầu tư cho mình. Đừng quên theo dõi các bài viết tiếp theo của DeFiX.Network để cập nhật những tin tức mới nhất về thị trường Crypto nhé! Chúc các bạn giao dịch thành công!
