Thị trường tài chính toàn cầu là một trong những ngành công nghiệp sinh lợi nhất trên hành tinh. Trong khi một số người không đồng tình, thật khó để phớt lờ cách thị trường tài chính phát triển mạnh với các công cụ huy động vốn, đảm bảo nguồn cung ở mức giá thấp và khiến tín dụng trở thành hư không. 

Giao dịch phái sinh là một trong những khái niệm hấp dẫn như vậy. Không giống như giao dịch giao ngay, giao dịch phái sinh linh hoạt và dễ quản lý hơn khi thu được giá trị từ tài sản cơ sở chính. Thị trường giao dịch phái sinh crypto thường sử dụng đòn bẩy.

Phái sinh là gì?

Phái sinh (derivative) là hợp đồng giao dịch tài chính giữa hai hoặc nhiều bên, dựa trên giá trị tương lai của một tài sản cơ sở nào đó.

Tài sản cơ sở đó có thể là tài sản hữu hình, index hay lãi suất. Bản thân phái sinh không có giá trị nội tại.

• Tài sản: Vàng, bạc, kim loại quý, cà phê, gạo
• Index: Cổ phiếu, trái phiếu, lãi suất

Tức là, người ta giao dịch dựa trên giá trị của một thực thể khác chứ không cần trực tiếp sở hữu nó. Lợi nhuận được tạo ra dựa vào chênh lệch và biến động giá của tài sản cơ sở đó.

Trong giao dịch phái sinh, có bốn loại hợp đồng cơ bản sau:

• Hợp đồng kỳ hạn (Forwards): Là thỏa thuận giao dịch giữa hai bên ở một thời điểm xác định trong tương lai. Với mức giá được xác định và thống nhất bởi cả hai bên ở thời điểm hiện tại.
• Hợp đồng tương lai (Future): Đây là dạng hợp đồng kỳ hạn (Forwards) đã được chuẩn hoá và niêm yết giao dịch trên các sàn giao dịch chính thức. Ví dụ: Ở Mỹ có sàn Commodities Futures Trading Commission (CFTC), Chicago Mercantile Exchange (CME), ở Việt Nam có sàn Sở giao dịch chứng khoán.
• Hợp đồng quyền chọn (Options): Là hợp đồng trong đó một bên có quyền yêu cầu bên còn lại thực hiện nghĩa vụ mua hoặc bán một lượng tài sản cơ sở. Với một mức giá đã xác định tại hợp đồng trong một khoảng thời gian nhất định trong tương lai.
• Hợp đồng hoán đổi (Swap): Là thỏa thuận giữa hai bên A & B. Trong đó, họ trao đổi dòng tiền của công cụ tài chính bên A với dòng tiền của công cụ tài chính bên B trong một thời gian nhất định.

Phái sinh Crypto là gì?

Trong thị trường tài chính truyền thống, chứng khoán phái sinh, giao dịch hàng hoá phái sinh không còn là những khái niệm xa lạ. Thị trường Cryptocurrency là thị trường ra đời sau chứng khoán rất nhiều. Các sản phẩm phái sinh của Crypto cũng chỉ mới ra đời được vài năm.

Do đó, cùng với sự phát triển của thị trường crypto, crypto derivatives được dự đoán sẽ trở thành xu hướng của thế giới crypto.

Mục tiêu của công cụ phái sinh trong thị trường Crypto

Các công cụ phái sinh thường được sử dụng để phòng ngừa rủi ro hoặc đầu cơ giá của tài sản cơ bản trong trường hợp nó thay đổi.

Các công cụ phái sinh được sử dụng trong nhiều lĩnh vực nhưng chủ yếu cho mục đích phòng ngừa rủi ro, cụ thể là khi các nhà đầu tư muốn tự bảo vệ mình khỏi những biến động giá. Trong trường hợp này, việc ký hợp đồng mua tài sản với giá cố định sẽ giúp giảm thiểu rủi ro liên quan. 

Một cách khác để tận dụng lợi thế của giao dịch phái sinh là đầu cơ, khi các nhà giao dịch đang cố gắng dự đoán giá của tài sản có thể thay đổi như thế nào theo thời gian. Đó là lý do tại sao nhà đầu tư nổi tiếng người Mỹ Warren Buffet từng gọi các công cụ phái sinh là vũ khí tài chính hủy diệt hàng loạt khi chia sẻ quan điểm thường được cho rằng chúng là nguyên nhân gây ra cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2007-2008.

Các loại giao dịch phái sinh Crypto

Cũng tương tự như thị trường phái sinh truyền thống, phái sinh trong Crypto cũng có các loại hợp đồng cơ bản sau:

• Forward/Futures: Là thỏa thuận giữa hai bên tham gia thực hiện giao dịch trong tương lai. Dựa trên các điều khoản mà hợp đồng đã đặt ra.
• Swap Contracts: Là thỏa thuận giữa hai bên cùng đồng ý trao đổi định kỳ tỷ giá cố định & thả nổi nó trong một khoảng thời gian.
• Option Contracts: Thoả luận giữa hai bên tham gia. Trong đó một bên có quyền mua tài sản hoặc bán tài sản (không bắt buộc) với mức giá đã xác định.

Đặc điểm của giao dịch phái sinh Crypto

Ưu điểm

• Giao dịch có đòn bẩy (Leverage): Đây là một lợi thế rất lớn của giao dịch phái sinh nói chung và trong cả Crypto. Nó giúp gia tăng khả năng lợi nhuận của trader. Tất nhiên cũng đi kèm với rủi ro.
• Tính đơn giản: Với giao dịch Crypto đơn thuần (Spot trading), yêu cầu trader phải có ví để lưu trữ các đồng Crypto của họ dùng để chuyển và nhận từ sàn giao dịch. Còn với Derivative crypto trading, trader có thể deposit trực tiếp tiền Fiat (hoặc 1 loại Crypto nhất định) của họ vào để giao dịch.

Ví dụ: Sàn SnapEx, Binance Futures trader chỉ cần nạp USDT. Trên sàn BitMEX, để được giao dịch với nhiều cặp Altcoin khác mà không cần nạp các đồng Altcoin này người dùng chỉ cần nạp Bitcoin.

• Giao dịch 2 chiều, kiếm lợi nhuận trên cả 2 chiều của thị trường: Với spot trading, trader chỉ có lợi nhuận khi giá cả của Crypto tăng lên. Còn với Derivative trading, anh em có thể kiếm lợi nhuận trên cả 2 chiều của thị trường với các lệnh Long khi thị trường đi lên, Short khi thị trường đi xuống.

Nhược điểm

Nhược điểm duy nhất mà mình thấy ở loại giao dịch này đó là: Rủi ro cao hơn.

Dù có thể đem lại cơ hội lợi nhuận cao hơn giao dịch spot trading thông thường thông qua Leverage (đòn bẩy). Nhưng tất nhiên nó cũng tồn tại nhiều rủi ro có thể khiến các trader mất hết khoản đầu tư cho 1 lệnh giao dịch.

Khi giao dịch tâm lý không vững chắc: Quá hưng phấn, hoặc quá sợ hãi. Đặc biệt với các anh em trader mới vào nghề thì một lệnh cháy hay một lệnh “ăn đậm” đều tác động lớn tới tâm lý của anh em.

Cảnh báo khi giao dịch phái sinh Crypto

Crypto derivatives và derivatives nói chung đều có những yêu cầu và rủi ro nhất định cho người chơi. Phái sinh là “món” không dành cho những tay mơ. Hãy đảm bảo rằng bạn đã có đủ kiến thức và tâm lý vững với phái sinh.

Một trong những rủi ro lớn khi đánh phái sinh chính là bị thanh lý vị thế. Do đó, dù là đầu cơ giá hay phòng hộ, NĐT nên chọn loại hợp đồng hợp với nguồn vốn. Bên cạnh đó, một nguy cơ khác đến từ nền tảng giao dịch phái sinh. Bạn cần lựa chọn nền tảng uy tín, an toàn. Nếu không, nguy cơ bị mất trắng tài khoản là rất cao.

Và cuối cùng, phái sinh là công cụ đầu cơ “high risk, high return”. Do đó, bạn phải xác định tâm lý thua lỗ và mất tiền ngay từ đầu.

Giao dịch phái sinh tiền điện tử ở đâu?

Các hợp đồng phái sinh tiền điện tử thuộc các loại khác nhau có thể được giao dịch chính thức trên cả các sàn giao dịch truyền thống và các sàn giao dịch tiền điện tử được quản lý.

Theo các sàn giao dịch truyền thống, hợp đồng tương lai Bitcoin hiện được cung cấp bởi Sàn Giao dịch hàng hóa Chicago CME Group và Sàn Chicago Board Options Exchange (CBOE) từ tháng 12 năm 2017. Đây là 2 sàn giao dịch hợp đồng phái sinh lớn nhất nhì thế giới với khối lượng giao dịch chiếm 20% toàn cầu.  

Trong khi đó, vào tháng 12 năm 2018, sàn giao dịch chứng khoán Hoa Kỳ Nasdaq cho biết họ đang xem xét tung ra hợp đồng tương lai Bitcoin vào nửa đầu năm 2019. Tuy nhiên đến hiện tại vẫn chưa có gì xảy ra.

Các tổ chức trao đổi cũng đang cung cấp các loại hợp đồng này. Tổ chức cung cấp dịch vụ phái sinh tiền điện tử LedgerX bắt đầu giao dịch các hợp đồng hoán đổi và quyền chọn được quy định vào tháng 10 năm 2017, ngay sau khi nhận được sự chấp thuận của Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai Hoa Kỳ (CFTC).

Bên cạnh đó các sàn giao dịch tiền điện tử lớn cũng tích cực tham gia vào giao dịch tiền điện tử phái sinh. Bạn hoàn toàn có thể tham gia giao dịch hợp đồng phái sinh tiền điện tử trên các sàn như là Binance, FTX, ByBit, OKEx…

Giao Dịch Phái Sinh Crypto Như Thế Nào?

Đối với các nhà đầu tư dự định giao dịch tài sản phái sinh crypto, bước đầu tiên là phải đăng ký trên một sàn giao dịch crypto hoặc sàn giao dịch truyền thống để thực hiện giao dịch phái sinh crypto. Dưới đây là quy trình từng bước mà một nhà giao dịch crypto cần tuân theo.

• So sánh tính năng được cung cấp bởi các sàn giao dịch crypto khác nhau, bao gồm tiền ký quỹ, thời gian quyết toán, phí maker/taker và bất kỳ giới hạn rút tiền được áp dụng nào. Chọn một sàn giao dịch crypto cung cấp giá trị tốt nhất với các khoản phí mà nó tính.
• Mở tài khoản với sàn giao dịch crypto, hoàn thành KYC, nạp tiền vào tài khoản bằng chuyển tiền fiat hoặc crypto.
• Tập trung vào phái sinh crypto mà nhà giao dịch muốn giao dịch. Hiểu cách hoạt động ký quỹ và chọn tỷ lệ ký quỹ. Nhà đầu tư mới nên sử dụng mức ký quỹ tối thiểu ngay từ đầu.
• Mua hợp đồng tương lai thông qua một khoản ký quỹ.
• Giữ các hợp đồng tương lai cho đến ngày đáo hạn. Đóng vị thế trước khi kết thúc thời gian đáo hạn để xem lợi nhuận hoặc thua lỗ.

Theo lý tưởng, nhà giao dịch nên xây dựng kế hoạch trước khi giao dịch tài sản phái sinh. Một số sàn giao dịch cung cấp phí thấp hơn cho tokens gốc của họ, vậy nên, sẽ là khôn ngoan khi sử dụng chúng để tiết kiệm chi phí.

Kết Luận

Giao dịch phái sinh crypto mang lại một số triển vọng tăng trưởng cho nhà giao dịch thích hợp. Bí quyết chính là đặt ra một chiến lược trước khi bắt đầu giao dịch phái sinh crypto. Một nhà giao dịch nên phân tích và hiểu những rủi ro liên quan đến giao dịch phái sinh trước khi thực hiện lượt giao dịch đầu tiên.

Hãy theo dõi DeFiX.Network để cập nhật thêm nhiều thông tin thú vị, mới nhất về thị trường trường tài chính và tiền điện tử nhé.