Thời gian qua, khối lượng giao dịch và tiền gửi của nhà đầu tư trên các blockchain liên quan đến ZK tăng vọt. Nhưng sự gia tăng này một phần đến từ tham vọng nhận airdrop của người dùng.
Người dùng DeFi đang đổ xô đến các blockchain trên Ethereum sử dụng “bằng chứng không kiến thức” (zero-knowledge proofs). Động cơ của họ là tìm kiếm những đợt airdrop béo bở trị giá hàng nghìn USD, bằng cách trở thành người dùng sớm của các chain mới này.
Dữ liệu từ DefiLlama cho thấy thời gian qua, hoạt động trên các blockchain zkSync Era, Starknet và Polygon zkEVM đã tăng đột biến.
Bằng chứng không kiến thức là kỹ thuật mã hóa đang ngày càng trở nên phổ biến trong crypto. Chúng cho phép các blockchain xử lý thông tin trong khi duy trì quyền riêng tư và bảo mật bằng cách không tiết lộ dữ liệu thực.
Trong năm qua, các dự án blockchain Optimism và Arbitrum đều airdrop token cho người dùng sớm và thường xuyên. Do đó, có nhiều đồn đoán các dự án Layer 2 sắp tới sẽ làm tương tự và tung ra loạt phần thưởng cho người tham gia sớm.
Những con số gia tăng
Tình trạng đầu cơ đã khiến tiền gửi của nhà đầu tư gia tăng đáng kể và thu hút ngày càng nhiều nhà giao dịch.
Vừa qua, các sàn giao dịch phi tập trung trên ZkSync Era, hiện là blockchain không kiến thức lớn nhất với hơn 120 triệu USD tiền gửi, đã ghi nhận mức tăng 88% về khối lượng giao dịch. Tuy nhiên, vào đầu tháng này, các nhà phát triển của Merlin, một trong năm sàn giao dịch phi tập trung của chain đã “rug-pull” các nhà đầu tư khi đánh cắp hơn 1.8 triệu USD tiền gửi.
Starknet cũng đuổi theo sát nút với khối lượng giao dịch tăng 48% trên các sàn giao dịch phi tập trung. Nhưng sự tăng trưởng lớn nhất diễn ra trên Polygon zkEVM, một chain tương đối mới, ra mắt vào ngày 27/3. Vừa qua, khối lượng giao dịch trên các sàn giao dịch phi tập trung của dự án đã tăng đến 230%.
Ngoài sự gia tăng về khối lượng giao dịch, ngày càng nhiều người dùng DeFi chuyển tài sản sang các chain mới này.
Hai tuần trước, tổng giá trị bị khóa (TVL) trên Starknet tăng 16%, trong khi zkSync Era tăng 13%. Nhưng tương tự trường hợp về khối lượng giao dịch, Polygon zkEVM dẫn đầu với mức tăng 219% trong TVL.
Săn airdrop
Một số người nổi tiếng trong cộng đồng DeFi chỉ ra rằng động lực chính đằng sau sự gia tăng hoạt động trên các blockchain bằng chứng không kiến thức đến từ “các thợ săn” airdrop.
Đầu cơ token và airdrop luôn là điều các giao thức và nhóm phát triển ứng dụng phải lưu ý
Anthony Rose, phó chủ tịch cấp cao về công nghệ tại Matter Labs, công ty đứng sau zkSync Era
Những thông tin úp mở gần đây cũng làm bùng lại ngọn lửa đầu cơ. Trong một tweet ngày 10/5, Sandeep Nailwal, đồng sáng lập Polygon, đã gợi ý về khả năng airdrop token cho những người dùng sớm của mạng.
Kể từ đó, Twitter xôn xao với các thảo luận về đợt airdrop tương lai, điều này có thể giúp giải thích cho sự gia tăng đáng kể trong mức độ sử dụng Polygon zkEVM.
Không chỉ Polygon zkEVM trở thành mục tiêu của các thợ săn airdrop, gần đây có hàng chục thread Twitter nói về việc săn airdrop trên zkSync và Starknet.
Nhưng ông Rose không lo lắng về dòng hoạt động không thực chất đến từ người dùng săn airdrop. “Với lượng truy cập tổng thể chúng ta thấy hiện nay trên mạng, các hoạt động ‘cày’ airdrop này thậm chí quá nhỏ để tính vào thành công của mạng”, ông nói.
Số liệu không thực tế
Có ý kiến cho rằng các số liệu đo lường của DeFi có thể không phản ứng thực tế.
Uri Kolodny, đồng sáng lập và CEO của Starkware, công ty đứng sau Starknet, cho biết ông nghi ngờ tính xác thực của các số liệu như khối lượng giao dịch trao đổi và tổng giá trị bị khóa — vốn có thể bị thổi phồng bởi những thợ săn airdrop.
“Tôi nghĩ chúng ta có thể nhầm lẫn nếu đánh giá sự phát triển của một dự án dựa trên TVL của họ”, Kolodny nói. Thay vào đó, ông ưa chuộng các số liệu thể hiện mức độ hoạt động của nhà phát triển trên mạng — chẳng hạn như nền tảng Báo cáo dành cho nhà phát triển (Developer Report) của Electric Capital. Đây có thể được xem là thước đo tốt hơn về mức độ hoạt động của một blockchain.
Theo Developer Report, kể từ ngày 1/4, Starknet có 6,784 lượt cam kết hàng tháng — nghĩa là nhà phát triển nói về các thay đổi và cập nhật đối với mã. Trong khi đó, con số này ở zkSync là 2,533. Mặc dù Starknet có nhiều cam kết hàng tháng hơn, nhưng zkSync có tổng số cam kết nhiều hơn khoảng 20%.