Dù giá giảm mạnh trong mùa đông crypto, mạng lưới Bitcoin vẫn tương đối ổn định. Lý do có thể vì đồng tiền này không còn là “game” duy nhất của giới tin tặc, lừa đảo và khủng bố.
Tội phạm bắt kịp xu hướng
Khi thế giới tiền điện tử phát triển đa dạng hơn, với việc Bitcoin không còn thống trị toàn diện thị trường như trước, những kẻ ở thế giới ngầm cũng thay đổi chiến thuật theo.
- Trong vài năm qua, chúng ta đã chứng kiến sự chuyển đổi dần từ Bitcoin sang các tài sản và blockchain mới. Chúng ta thấy điều này ở người dùng bình thường cho đến giới hoạt động bất hợp pháp
– Sondra Magness, người đứng đầu bộ phận truyền thông của công ty tình báo blockchain TRM Labs –
Tỷ lệ khối lượng Bitcoin giao dịch bất hợp pháp đã giảm từ 97% vào năm 2016 xuống chỉ còn 19% tính đến năm 2022. Điều này cho thấy giới tội phạm đã bắt kịp xu hướng multi-chain. Trong cùng thời gian, khối lượng tiền điện tử bị hack trên Ethereum và BNB Chain lần lượt đạt 68% và 19%. Những tên khủng bố, vốn hầu như chỉ dựa vào Bitcoin vào năm 2016, hiện thực hiện 92% giao dịch thông qua tài sản trên blockchain TRON.
Đây là một số phát hiện từ báo cáo mới của TRM Labs – một nỗ lực để lập bản đồ các hoạt động tội phạm liên quan đến crypto. Cụ thể, báo cáo cho thấy giới tội phạm kỹ thuật số đã chuyển hướng khỏi Bitcoin để đi trước các cơ quan thực thi pháp luật một bước và tung ra những chiêu thức mới để tấn công dự án và nhà đầu tư.
- Việc giới tội phạm chuyển hướng khỏi Bitcoin đã bắt đầu dần từ 2021, nhưng trong khoảng năm ngoái chúng ta đã thấy một thay đổi ngoạn mục
– Ari Redbord – trưởng bộ phận chính sách của TRM –
Trò mèo vờn chuột trong thời kỳ hậu Bitcoin
Tội phạm mạng thay đổi chiến thuật cũng bởi vì lực lượng cảnh sát đã tăng cường nỗ lực truy bắt của mình.
“Giống như trò mèo vờn chuột lâu đời, trong khi chúng ta chứng kiến tội phạm chuyển từ Bitcoin sang các chain khác, chúng ta cũng thấy các cơ quan chức năng điều chỉnh và thích ứng”, Magness nói.
- Trong thời kỳ hậu Bitcoin, một số những sự vụ tai tiếng nhất – từ Ponzi trong DeFi, tài trợ khủng bố, tấn công bridge đến việc sử dụng stablecoin để chuyển tiền – đều được cơ quan thực thi pháp luật theo dấu chặt chẽ
– Sondra Magness, người đứng đầu bộ phận truyền thông của công ty tình báo blockchain TRM Labs –
Việc tội phạm chuyển hướng khỏi Bitcoin cũng làm nảy sinh các mối đe dọa mới, chẳng hạn tấn công bridge. Theo dữ liệu của TRM, năm ngoái là năm bùng nổ các vụ tấn công vào các cầu nối cross-chain, khiến 2 tỷ USD tài sản bị đánh cắp.
Tháng Tám năm ngoái, Chainalysis – đối thủ cạnh tranh của TRM, cũng báo cáo con số tương tự. Họ lưu ý rằng những vụ hack này chiếm 69% tổng số tiền bị đánh cắp vào năm 2022.
Lazarus Group của Bắc Triều Tiên đứng sau nhiều vụ tấn công bridge, bao gồm vụ hack 600 triệu USD vào cầu nối Ronin và 100 triệu USD ở Horizon. Trong tháng này, Nhà Trắng cho biết các vụ hack tiền điện tử đã tài trợ cho khoảng một nửa chương trình tên lửa đạn đạo của các quốc gia vi phạm luật quốc tế, với tổng số tiền 3 tỷ USD.
Những hacker khác, chẳng hạn bên đã bỏ túi 325 triệu USD từ cầu nối “Wormhole” Ether-Solana, vẫn chưa được xác định danh tính.
Các cầu nối xuyên chuỗi cũng cung cấp cho giới tội phạm kỹ thuật số cơ hội “dắt mũi” các cơ quan chống tội phạm. Hacker có thể che đậy dấu vết và rửa tiền vì các bridge cho phép họ dễ dàng chuyển tài sản từ blockchain này sang blockchain khác.
Giới tội phạm cũng có thể sử dụng các phương pháp khác, chẳng hạn mixer (các nền tảng có thể xáo trộn nguồn gốc tiền) và các đồng coin riêng tư để “tung hỏa mù”.
Các phương pháp che giấu này, cộng với thực tế không phải vụ hack nào cũng được báo cáo, cũng như không phải ví crypto nào cũng được xác định, khiến cơ quan chức năng gần như bất lực trong việc đưa ra bức tranh hoàn chỉnh về các hoạt động bất minh.
Tội phạm thách thức, các chính phủ trả lời
Dù có sự chuyển dịch rõ ràng khỏi Bitcoin, nhưng trong các cuộc tấn công với mã độc tống tiền (ransomware), đồng tiền này vẫn là phương thức thanh toán được lựa chọn hàng đầu, Kim Grauer – giám đốc nghiên cứu tại Chainalysis cho biết.
- Ransomware vẫn phụ thuộc rất nhiều vào Bitcoin mặc dù đã có những nỗ lực để chuyển sang các đồng coin riêng tư, bởi các nạn nhân bị tống tiền dễ dùng Bitcoin để thanh toán hơn
– Kim Grauer – Giám đốc nghiên cứu tại Chainalysis –
Tuy nhiên, bà cho biết thêm: “Chúng ta cũng thấy nhiều tay lừa đảo đã chuyển hướng sang stablecoin và những vụ tấn công trở nên đa dạng hơn do phần lớn nạn nhân là các nền tảng DeFi”.
Những người chỉ trích tiền điện tử, chẳng hạn Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren, đã chớp lấy các hoạt động bất hợp pháp trong crypto để vận động cho những quy tắc chống rửa tiền (AML) khắt khe hơn.
“Chúng ta cần xử lý những khoản thanh toán bằng crypto – vốn đã trở thành phương thức được những kẻ buôn bán ma túy lựa chọn”, Warren cho biết gần đây tại cuộc họp của Ủy ban Ngân hàng Thượng viện về luật chống fentanyl (thuốc giảm đau thuộc nhóm opioid, thường được sử dụng phổ biến sau phẫu thuật).
Nhưng Redbord của TRM nói rằng các sàn giao dịch tiền điện tử hoạt động ở Mỹ và phương Tây bị ràng buộc nghiêm ngặt bởi các quy tắc AML và KYC. Các nhà chức trách Mỹ và quốc tế sử dụng nguồn thông tin của mình để xác định và truy tố những kẻ làm sai. Họ đang tiếp tục làm như thế khi các dòng tiền bất hợp pháp rời khỏi Bitcoin.
“Mỹ và các chính phủ khác đã phản ứng với sự thay đổi chiến thuật của giới tội phạm bằng cách tiếp tục theo dấu dòng tiền”, Redbord nói.
