Ethereum dự kiến triển khai hard fork Fusaka vào cuối năm 2025 và loại bỏ nâng cấp EOF gây tranh cãi sau làn sóng phản đối từ cộng đồng.
Vào ngày 28/04, đồng giám đốc điều hành của Ethereum Foundation, Tomasz Kajetan Stańczak, đã thông báo lộ trình triển khai đợt nâng cấp mạng lưới lớn tiếp theo mang tên Fusaka, dự kiến diễn ra vào Q3 hoặc Q4/2025.
Theo tiết lộ từ Tomasz Kajetan Stańczak, hard fork Fusaka hiện đang được lên kế hoạch nhằm đưa Ethereum tiến thêm một bước trong lộ trình nâng cao hiệu suất và khả năng mở rộng. Tuy nhiên, lịch trình triển khai cụ thể vẫn đang trong giai đoạn thảo luận nội bộ.
Fusaka được kỳ vọng sẽ tiếp nối những thành công từ bản nâng cấp Dencun, mở đường cho việc giảm phí giao dịch layer-2 thông qua EIP-4844 (proto-danksharding).
Tuy nhiên, khác với Dencun vốn tập trung mạnh vào việc mở rộng dữ liệu, Fusaka lại đặt trọng tâm vào việc tinh chỉnh cách thức vận hành cốt lõi của Ethereum với ưu tiên hàng đầu là đảm bảo an toàn, duy trì ổn định và hạn chế tối đa những xáo trộn đối với toàn bộ hệ sinh thái.
Đáng chú ý, bản cập nhật này sẽ không còn bao gồm đề xuất EVM Object Format (EOF) từng gây tranh cãi trong cộng đồng phát triển Ethereum vì tính phức tạp và rủi ro của nó.
EOF từng được kỳ vọng sẽ là phần cốt lõi của bản nâng cấp Fusaka, với tham vọng “đại tu” Ethereum Virtual Machine (EVM). Về bản chất, EOF là gồm 12 đề xuất cải tiến Ethereum (EIP) nhằm thiết kế lại cách lưu trữ và thực thi hợp đồng thông minh trên EVM. Một số đề xuất nổi bật bao gồm:
- EIP-3540: Định nghĩa định dạng mới cho bytecode smart contract, sử dụng cấu trúc dạng module để dễ kiểm soát và nâng cấp.
- EIP-4200: Giới thiệu các chỉ thị mới RJUMP và RJUMPI, thay thế kiểu nhảy lệnh động (JUMP/JUMPI) dễ gây lỗi trong hợp đồng cũ.
- EIP-4750: Hoàn toàn loại bỏ khả năng nhảy động trong các hợp đồng thuộc chuẩn EOF để tăng tính an toàn.
- EIP-3670 & EIP-3690: Thêm các quy tắc kiểm tra mã bytecode ngay tại thời điểm triển khai hợp đồng, giúp đảm bảo rằng mã được viết đúng chuẩn ngay từ đầu.
EOF từng được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều lợi ích lớn cho Ethereum như tối ưu hóa hiệu suất xử lý bytecode, giảm thiểu lỗi và bug tiềm ẩn, đồng thời chuẩn hóa môi trường phát triển smart contract, tạo nền tảng vững chắc cho các cải tiến dài hạn sau này.
Bên cạnh đó, EOF hoàn toàn không liên quan đến bản nâng cấp Pectra sắp tới mà sẽ nằm trong bản nâng cấp Fukasa vào cuối năm 2025. Theo xác nhận chính thức từ Tomasz K. Stańczak, bản nâng cấp Pectra không hề chứa các thay đổi liên quan đến EOF và mọi thứ về Pectra vẫn đang tiến hành đúng kế hoạch.
Tuy nhiên, vào ngày 28/04, core developer Tim Beiko đã xác nhận rằng EOF chính thức bị loại khỏi bản nâng cấp Fusaka sau khi nhóm phát triển đánh giá rằng mức độ phức tạp kỹ thuật của EOF quá cao, khả năng làm chậm tiến độ triển khai Fusaka là hiện hữu và hơn hết EOF có thể làm gia tăng diện tích tấn công, mở ra nhiều rủi ro bảo mật mới cho mạng lưới.
Quyết định loại bỏ EOF khỏi bản nâng cấp Fusaka còn cho thấy làn sóng phản đối mạnh mẽ từ cộng đồng Ethereum suốt thời gian qua. Ngay từ những ngày đầu, nhiều nhà phát triển kỳ cựu như Pascal Caversaccio đã công khai bày tỏ lo ngại sâu sắc về kế hoạch triển khai EOF. Ông nhấn mạnh rằng
- “EOF quá phức tạp, thêm nhiều ngữ nghĩa mới và làm thay đổi hàng chục opcode. Tất cả những lợi ích đó hoàn toàn có thể đạt được qua những cập nhật nhỏ, ít xâm lấn hơn.”
Ông cũng chỉ ra rằng:
- EOF buộc hệ sinh thái Ethereum phải nâng cấp toàn bộ công cụ phát triển (tooling), làm tăng khả năng bị tấn công bảo mật.
- Các hợp đồng rỗng (empty contract) sau khi áp dụng EOF sẽ nặng nề hơn hiện tại do thêm phần tiêu đề (header).
- Việc duy trì đồng thời hai hệ thống EVM cũ và mới sẽ tạo thêm gánh nặng lớn về mặt kĩ thuật cho cộng đồng phát triển Ethereum.
Không chỉ dừng lại ở tranh luận, một cuộc bỏ phiếu trên ETHPulse còn cho thấy sự phản đối mạnh mẽ khi 41 người tham gia, nắm giữ tổng cộng gần 17.778 ETH, đã bỏ phiếu phản đối việc triển khai EOF. Trong khi đó, chỉ có 8 người dùng sở hữu chưa tới 300 ETH thật sự ủng hộ.
Trong một diễn biến đáng chú ý khác, Ethereum Foundation mới đây đã công bố bộ máy lãnh đạo mới, đánh dấu sự thay đổi quan trọng sau hơn nửa năm bất ổn nội bộ. Trước đó, tổ chức này từng bị cộng đồng chỉ trích gay gắt là một bộ máy quan liêu, thụ động, chậm thích nghi với diễn biến thị trường và phớt lờ những ý kiến đóng góp chân thành từ các nhà phát triển và người dùng tâm huyết.
Bản nâng cấp Fusaka với quyết định loại bỏ EOF sau hàng loạt tranh luận được xem là minh chứng đầu tiên cho thấy bộ máy mới đã bắt đầu chuyển mình, sẵn sàng lắng nghe phản hồi từ cộng đồng và đặt sự ổn định của hệ sinh thái lên hàng đầu.
Tuy nhiên, trước mắt, Ethereum vẫn còn một thử thách quan trọng đang chờ xử lý chính là bản nâng cấp Pectra triển khai vào ngày 07/05 tới. Đây không chỉ là một bản cập nhật kỹ thuật mà còn mang trọng trách lấy lại niềm tin từ cộng đồng người dùng sau những lần thử nghiệm gặp lỗi và trì hoãn liên tiếp trong nhiều tháng qua
Giá Ethereum không có quá nhiều biến động trong 24 giờ qua, tăng nhẹ 0,8% và hiện đang dao động quanh mức 1.820 USD.