Trong thế giới crypto, những tín đồ đam mê tiền mã hóa sẽ thường có những quan điểm và lựa chọn riêng, chia hệ thống tài chính thành hai nửa là DeFi và CeFi. Vậy CeFi là gì? DeFi và CeFi có gì khác nhau? Hãy cùng tôi tìm hiểu và phân tích chi tiết hơn về hai hệ thống tài chính này nhé!
Hiện nay, tiền điện tử đang nhận được sự quan tâm rất lớn của các tổ chức, cá nhân, đồng thời cũng dần thể hiện được vai trò của nó đối với đời sống và kinh tế. Thị trường tiền điện tử được tạo thành từ các tổ chức tài chính tập trung (CeFi) và tài chính phi tập trung (DeFi).
Tài chính tập trung (CeFi) là gì?
Tài chính tập trung (CeFi) là một loại hình tài chính hoạt động trong lĩnh vực tiền điện tử. Với CeFi, các nhân tố thị trường bao gồm các sàn giao dịch, công cụ, người dùng hay tổ chức đều được quản lý tập trung. Tất cả các trao đổi, giao dịch, cổng thanh toán hoặc bảo hiểm trong CeFi đều được quản lý bằng cách ủy thác cho bên thứ ba.
Trong tài chính tập trung, vì được quản lý bởi bên thứ ba, vì vậy người dùng phải tuân thủ các quy tắc do bên thứ ba thiết lập.
Đặc điểm của CeFi
Về cơ bản, CeFi hoạt động tương tự các mô hình tài chính hiện có trên thị trường. Điểm đặc biệt ở CeFi là mở rộng và nâng cấp lên với các giao dịch tiền mã hóa. Có thể xem CeFi như một công cụ phá vỡ rào cản đối với các dịch vụ tài chính khi phục vụ nhiều nhu cầu tức thời của người dùng. CeFi cho phép họ tiếp cận giao dịch nhanh hơn so với các dịch vụ truyền thống.
Quá trình hoạt động, tương tác của toàn bộ những thành phần trong CeFi đều thông qua một bên thứ ba, bao gồm: ngân hàng trung ương, chính phủ hoặc một đơn vị, thế lực lớn nào đó. Các hoạt động trên CeFi có thể là gửi tiết kiệm, cho vay, đi vay, thực hiện giao dịch, các lệnh chuyển khoản, nợ lương, thanh toán hóa đơn,…
Ví dụ: Sàn giao dịch CeFi nổi tiếng có thể kể đến là Coinbase, Binance. Hầu hết, các Stablecoin như USDC từ Coinbase và Stablecoin Libra do Facebook dẫn đầu cũng là dịch vụ của CeFi.
Phương thức hoạt động và kiếm lợi nhuận của sàn CeFi
Thúc đẩy thị trường crypto
Bản chất tập trung mà CeFi xây dựng đi ngược lại với ý tưởng ban đầu của tiền mã hóa. Tuy nhiên, CeFi được xem là một nền tảng có vai trò quan trọng, hỗ trợ thị trường tiền mã hóa được lưu thông và phát triển tốt hơn, mang lại giá trị cao hơn cho các đồng crypto.
Thân thiện, mang đến trải nghiệm giá trị cho người dùng
Như đã đề cập trên đây, về thiết kế, CeFi được xây dựng khá giống với các không gian tài chính truyền thống. Điều này đã mang đến sự thân quen, giúp người dùng dễ dàng tiếp cận hơn, đặc biệt là những người mới tham gia.
Có thể thấy, tiền mã hóa là một lĩnh vực vô cùng phức tạp và tiềm ẩn vô vàn những rủi ro không thể lường trước được. Do đó, việc đơn giản hóa, đưa thị trường crypto trở thành xu hướng chính thống trước khi tạo nên những điều khác biệt là rất cần thiết. Và CeFi đã làm được điều này. Nhờ vậy, CeFi đã nhanh chóng thu hút và thuyết phục được những người dùng mới tham gia vào tiền mã hóa.
Phần lớn những người mới tham gia đều đã quen trải nghiệm dịch vụ tài chính truyền thống. Do đó, việc tìm đến một nền tảng mới hoàn toàn phi tập trung như DeFi sẽ khiến người dùng gặp nhiều khó khăn để quản lý tài sản của mình.
Chính vì vậy, người dùng có thể trải nghiệm sự quen thuộc trong việc quản lý tài sản tiền mã hóa tại các dịch vụ CeFi.
Giao dịch Cross-chain
Trong thị trường tài chính, người tham gia thường dùng tiền mã hóa của họ trao đổi với nhiều loại đồng crypto khác, tương tự như việc đổi USD để lấy EUR. Tuy nhiên, quá trình thực hiện giao dịch giữa hai loại tiền mã hóa từ các Blockchain khác nhau là không hề đơn giản.
Người dùng không chỉ gửi Bitcoin trên Blockchain Ethereum là có thể đổi lấy Ether. Xét về bản chất, Blockchain Bitcoin hoàn toàn khác so với Blockchain Ethereum nên chúng không thể tương tác với nhau. Tuy nhiên, CeFi đã mang đến giải pháp hỗ trợ là giao dịch Cross-chain. Nghĩa là người dùng có thể giao dịch bất kỳ loại tiền mã hóa nào với nhau. Đồng thời, họ có thể mua tiền mã hóa bằng các đồng tiền định danh của họ như USD dễ dàng. CeFi còn duy trì các sổ lệnh lớn, giúp mô phỏng giao dịch Cross-chain dễ dàng hơn.
Tuy nhiên, các giao dịch Cross-chain rất khó thực hiện giao dịch với các dịch vụ DeFi. Vì nhiều giao thức phi tập trung cùng hoạt động trên một Blockchain nên chỉ chấp nhận các tài sản tiền mã hóa được hỗ trợ bởi Blockchain.
Hiệu quả hoạt động chất lượng
Xét về nguyên tắc, CeFi hoàn toàn đáp ứng hiệu quả mọi yêu cầu về giao dịch tiền mã hóa. Hiệu quả mà CeFi mang đến ở đây chính là việc dịch vụ tài chính tập trung sẽ không thực hiện mọi giao dịch đơn lẻ trên Blockchain. Do đó, các doanh nghiệp, tổ chức CeFi có thể cung cấp tính thanh khoản và tốc độ giao dịch nhanh chóng hơn DeFi.
Ưu và nhược điểm của CeFi
Ưu điểm:
- Các quy trình và phương pháp quen thuộc giúp người dùng dễ dàng bắt đầu.
- Được pháp luật bảo vệ và ủy thác.
- Cho phép giao dịch chuỗi chéo. Nói cách khác, nó cho phép bất kỳ hai loại tiền điện tử nào được giao dịch với nhau.
- Tính linh hoạt để chuyển đổi sang tiền tệ fiat
Nhược điểm
- Phải dựa vào những người trung gian, những bên thứ ba.
- Tốn nhiều chi phí.
- Độ minh bạch thấp.
- Có nguy cơ thao túng thị trường và tiềm ẩn sự vi phạm dữ liệu do sự quản lý tài sản tập trung của bên thứ ba.
Đánh giá sự khác biệt giữa DeFi và CeFi
Tính ủy thác
- DeFi: Tận dụng sức mạnh của Blockchain là tính minh bạch và phi tập trung, DeFi đã loại bỏ các tổ chức trung gian. Do đó, chính phủ hoặc ngân hàng CeFi sẽ được thay thế bằng các Blockchain phi tập trung. Và tài sản của CeFi được thay thế bằng các đồng Coin nằm trong hệ sinh thái của Blockchain và chúng hoàn toàn phi tập trung.
- CeFi: Toàn bộ hoạt động, các tổ chức, thị trường tài chính của CeFi luôn tồn tại và giao dịch thông qua bên trung gian thứ ba, tổ chức có quyền lực tập trung.
Sàn giao dịch
- DeFi: Sàn giao dịch phi tập trung (DEX) được hỗ trợ bởi một hệ thống các Smart Contract lưu trữ phi tập trung, mã hóa bằng một tập hợp các hướng dẫn để giúp người dùng thực hiện các lệnh trao đổi, giao dịch tự động. Nghĩa là chỉ người dùng của sàn giao dịch và Smart Contract mới tham gia vào việc thực hiện hoán đổi, có thể yêu cầu giao dịch mà không cần chuyển tiền ra ngoài ví của họ.
- CeFi: Sàn giao dịch tập trung (CEX) yêu cầu người dùng gửi tiền đến các sàn giao dịch để quản lý trong tài khoản nội bộ.
Tính minh bạch
- DeFi: Với bản chất mã nguồn mở trong các giao dịch của DeFi giúp tăng cường tính minh bạch.
- CeFi: Sự kiểm soát, quản lý của tổ chức trung gian đã làm mất đi tính minh bạch hoàn toàn cho các sàn CeFi.
Mức độ tin cậy
- DeFi: Người dùng có quyền xác minh việc thực hiện giao dịch của các dịch vụ DeFi đang hoạt động bằng cách kiểm tra mã của họ và sử dụng các công cụ bên ngoài như Etherscan.
- CeFi: Người dùng không thể kiểm soát được tài sản của họ nên rất dễ xảy ra các cuộc tấn công tài sản. Tuy nhiên, các tổ chức trung gian của CeFi đều là những công ty lớn, đáng tin cậy với dịch vụ hỗ trợ khách hàng nhanh chóng, chuyên nghiệp. Điều này mang lại sự thoải mái và củng cố sự an tâm cho khách hàng về khoản tiền họ đang vay là tốt.
Khả năng truy cập của người dùng
- DeFi: Người dùng có thể tham gia vào CeFi mọi lúc mọi nơi, chỉ cần thiết bị của bạn có kết nối Internet. DeFi hỗ trợ mức phí giao dịch thấp, thậm chí có những nền tảng DeFi được miễn phí hoàn toàn.
- CeFi: Người dùng bị hạn chế tiếp cận các nguồn thông tin trên CeFi. Một số thông tin bạn không thể kiểm tra theo ý muốn. Đồng thời, mức phí giao dịch tương đối cao.
Dịch vụ chuỗi chéo
- DeFi: Do sự phức tạp và độ trễ của việc thực hiện hoán đổi chuỗi chéo nguyên tử nên các dịch vụ CeFi không hỗ trợ các mã thông báo này.
- CeFi: Hầu hết, các dịch vụ CeFi đều hỗ trợ giao dịch BTC, XRP, CHT và nhiều đồng Coin phổ biến khác phát hành trên các Blockchain độc lập. Trong khi các dịch vụ DeFi yêu cầu mã thông báo tuân theo các tiêu chuẩn mã thông báo của Ethereum để đạt được khả năng tương tác thì CeFi khắc phục vấn đề bằng cách lấy tiền từ nhiều chuỗi.
Kết luận
Bài viết trên đã giải thích sự khác biệt giữa DeFi và CeFi. Nhìn chung, cả hai mô hình phi tập trung và phi tập trung đều hướng tới cùng một mục tiêu, với mong muốn làm cho giao dịch tiền điện tử dễ dàng hơn, phổ biến hơn và với khối lượng giao dịch cao hơn.
