Thời gian gần đây, DeFi bùng nổ mạnh mẽ khi các nền tảng đồng loạt chứng kiến sự tăng trưởng nhanh chóng của lượng TVL. Một trong các nền tảng đó là Arbitrum – một giải pháp Layer 2 rất đáng chú ý, mới nhận được khoản đầu tư 120 triệu đô từ nhiều quỹ lớn và đã có 3 tỉ đô TVL – top 1 trong các giải pháp layer2 của Ethereum.
Để giúp anh em bắt kịp với tốc độ phát triển của hệ sinh thái Arbitrum, mình sẽ cùng anh em lần lượt đi qua các mảng trong hệ sinh thái này, để có cái nhìn tổng quan nhất của hệ, từ đó tìm kiếm cơ hội đầu tư.
Các mảnh ghép DeFi trên Arbitrum
Có thể thấy, hệ sinh thái Arbitrum đã tương đối đông đảo các dự án, với đầy đủ các mảng cơ sở cũng như các mảng chuyên biệt khác. Anh em cũng có thể thấy, phần lớn trong số đó là dự án nằm trên Ethereum chuyển lên Arbitrum như Uniswap, Sushiswap, Dodo, Balancer, Perpetual, Aave,…
Tiếp theo, anh em hãy cùng mình nhìn qua từng mảnh ghép của hệ sinh thái Arbitrum để có cái nhìn toàn cảnh, rồi từ đó tìm kiếm những keyword quan trọng, để nhận định được cơ hội đầu tư.
Stablecoin
Stablecoin là mảnh ghép không thể thiếu ở mỗi hệ sinh thái. Ngoài việc theo dõi lượng stablecoin trong hệ sẽ nắm được dòng tiền trong hệ, thì các giao thức stablecoin Defi như MakerDAO còn mang tới khả năng tối ưu vốn tốt cho các tài sản trong hệ. Vì vậy để bắt đầu nhìn vào hệ Arbitrum, mình sẽ cùng anh em đi qua mảng stablecoin đầu tiên.
Hiện tại, trên Arbtrium đang có 3 đồng stablecoin chính: USDT, USDC và DAI (chưa bắt đầu khởi chạy do MakerDAO trên Arbitrum chưa đi vào hoạt động). Về cơ bản, điều kiện cần cơ bản về stablecoin đã được hệ sinh thái Arbitrum đáp ứng với hai stablecoin USDT và USDC đã có thể được bridge từ Ethereum qua, thông qua Celer Bridge, bridge Arbitrum và nhiều bridge khác.
Ngoài ra, hệ sinh thái này là nơi hội tụ nhiều loại stablecoin phi tập trung đình đám khác trong thị trường: MIM, FRAX,…
Đặc biệt, Wonderland (MIM stablecoin) được khởi đầu ở hệ sinh thái Arbitrum. Điều này cho thấy rằng, Arbitrum đã sẵn sàng trở thành mảnh đất được các builder lựa chọn để tạo ra các sản phẩm mới và đột phá. Thông thường, Ethereum layer1 sẽ là nơi các innovation xuất hiện, tuy nhiên khi gas lên quá cao và bất ổn, Arbitrum lại trở thành mảnh đất cho phần lớn top builder tham gia xây dựng.
AMM DEX
Hiện tại, trên Arbitrum đang có các sàn DEX bao gồm:
- Các DEX scale từ Ethereum layer 1 qua: Uniswap;Sushiswap; Dododex; Curve Finance; Balancer (đã hoạt động);
- Các DEX phát triển trên Arbitrum native: DeGate; Dfyn; HaloDAO; Swapr; Unidex.
Nhìn vào lượng AMM DEXes đông đảo này, anh em có thể thấy rằng, mảnh ghép AMM DEX trên hệ sinh thái này đã đầy đủ và đủ điều kiện để bắt đầu tăng trưởng mạnh. Tuy nhiên, đa số các AMM đó là các giao thức di chuyển từ Ethereum qua như Uniswap, Sushiswap, Dodo, Curve, Balancer. Bởi vậy, việc tìm kiếm cơ hội đầu tư trong hệ sinh thái này mảng AMM DEX là không hề dễ dàng, mà chúng ta nên coi đây là nền móng vững chắc để hệ sinh thái phát triển các mảng khác, và tìm kiếm cơ hội trong các mảng đó.
Nhận định
Phần lớn TVL trong mảng AMM DEX này đang thuộc về Sushiswap – với lượng TVL hơn 600 triệu đô. Có thể nói Sushiswap dẫn đầu mảng này trên Arbitrum hoàn toàn và không có đối thủ trong thời gian qua. Các DEX theo sau là Curve, Uniswap,… với TVL là 157 và 72 triệu đô.
Mảng DEX trên Arbitrum đã hoàn thiện, để làm mảnh ghép cơ bản cho sự phát triển của các tầng DeFi cao hơn.
Lending & Borrowing
Lending & Borrowing là một thành phần vô cùng quan trọng trong bất cứ hệ sinh thái nào, bởi các protocol này cho phép dòng tiền trong hệ được sử dụng một cách có hiệu quả nhất.
Điều này có nghĩa là, có thể lượng tiền trong hệ không quá nhiều, nhưng nếu hiệu quả sử dụng vốn cao, thì hệ sinh thái vẫn có được sự tăng trưởng ấn tượng. Hơn nữa, những người nắm giữ các tài sản tiền điện tử sẽ muốn tạo thu nhập thụ động từ tài sản đó chứ không chỉ muốn hold.
Hiện tại, mảng vay và cho vay đang có 5 protocol chính nhưng đa số còn chưa hoạt động trên Arbitrum:
- Đã hoạt động: Cream Finance, WePiggy.
- Chưa hoạt động: Aave, MakerDAO, Amy Finance.
Anh em có thể thấy rằng, hiện tại mới chỉ có hai protocol Lending trên Arbitrum – Cream Finance và WePiggy. TVL của hai protocol này trên Arbitrum hiện tại cũng chỉ mới dừng ở con số $27M (Cream Finance mới mainnet trên Arbitrum khoảng một ngày trước).
Tuy nhiên trong thời gian tới, khi 2 protocol Lending lớn trên Ethereum khởi chạy chính thức trên Arbitrum – Aave và MakerDAO – người dùng trên Arbitrum sẽ có các protocol lending uy tín để sử dụng. Khi đó, mảng lending trên Arbitrum sẽ đáp ứng được thêm một điều kiện để tăng trưởng.
Nhận định: Sắp tới các protocol lending lớn mainnet trên Arbitrum, điều này có 3 ý nghĩa như sau:
- Các protocol lending native và mới ở trên Arbitrum sẽ không có cơ hội phát triển cũng như cạnh tranh với các protocol cũ, vậy nên khó có thể có được những cơ hội đầu tư mới;
- Nền tảng Lending trên Arbitrum sẽ có sự chắc chắn và độ an toàn rất cao, từ đó các ứng dụng xây dựng trên các ứng dụng vay và cho vay (như các ứng dụng quản lý tài sản, các interface tổng hợp cho vay) sẽ dễ dàng phát triển hơn, anh em có thể tìm kiếm cơ hội đầu tư từ các dự án mới trong mảng này.
- Sau khi mảng Lending phát triển và dần dần hoàn thiện, cơ hội tìm kiếm dự án để đầu tư sẽ lại xuất hiện trên các dự án tổng hợp Yield Farming và các ứng dụng khác xây dựng trên các protocol Lending. Anh em nên chú ý để tìm kiếm cơ hội sớm nhất có thể!
Option
Mảng derivatives là mảng có nhiều sự quan tâm nhất của thị trường trên Arbitrum, với những dự án dẫn đầu mảng Option trên Arbitrum bao gồm Dopex và GMX.
- Dopex phát triển trên Arbitrum đầu tiên, sau đó mới đưa giao thức của họ lên Avalanche. Tốc độ ra mắt sản phẩm của họ rất ấn tượng, với 400M TVL hiện tại trên giao thức trên Arbitrum. Sản phẩm được Tetranode hỗ trợ rất nhiều. Dopex thậm chí đã có các sản phẩm phát triển trên giao thức này – Jones DAO – một ứng dụng quản lý tài sản phát triển trên Dopex với 28M TVL.
- GMX phát triển trên Arbitrum đã lâu, hiện cũng đang có mức TVL ấn tượng ở 330M. Họ cũng lựa chọn Avalanche là mảnh đất thứ hai để scale, sau Arbitrum. GMX được một số writer của Delphi Digital nghiên cứu và hỗ trợ.
- Ngoài ra các dự án khác đều chưa để lại được ấn tượng bao gồm: Auctus, Kaki, Unidex,…
Đây là một mảng mới và chưa có nhiều sự chú ý của thị trường, không chỉ trên Arbitrum mà cả trên crypto market nói chung. Tuy nhiên, các ứng dụng trên đều có những người hỗ trợ phát triển, truyền thông,… rất tốt. Anh em có thể thấy, tuy là mảng mới nhưng mức 730M TVL của cả hai ứng dụng là tương đối lớn, cho thấy Arbitrum là mảnh đất tốt dành cho các innovation của thị trường.
Derivatives
Các dự án nằm trong mảng Perpetual bao gồm:
- Các ứng dụng không quá ấn tượng: Cap với 18M TVL; Tracer; Futureswap; MCDEX;…;
Anh em có thể thấy, đây là mảng không có sự phát triển ấn tượng lớn trên Arbitrum, và không có player nào lớn trên Arbitrum.
Bridge
Các ứng dụng Bridge đóng một phần vô cùng quan trọng đối với các hệ sinh thái mới, bởi đây là công cụ giúp dòng tiền có thể chuyển vào hệ sinh thái. Các ứng dụng bridge được xây dựng tốt là yếu tố tiên quyết giúp hệ sinh thái đón dòng tiền vào trong hệ. Hiện tại, đang có 6 ứng dụng đã và sẽ phát triển cầu nối giữa Arbitrum với Ethereum và các hệ sinh thái khác:
- Đã hoạt động: Bridge Arbitrum, Celer cBridge, Hop Protocol, Ren Bridge.
- Chưa hoạt động: Anyswap, Connext.
Đọc thêm: 03 Tips sử dụng Cross-chain Bridge hiệu quả
1. Bridge Arbitrum
Bridge Arbitrum đang là giải pháp chính cho các investors sử dụng để đưa dòng tiền lên Arbitrum, và cũng là sản phẩm của chính đội ngũ phát triển Arbitrum xây dựng.
Bởi vậy, đây là giải pháp khá an toàn và đáng tin cậy, tuy nhiên điểm yếu của bridge này là mới chỉ hỗ trợ việc lưu chuyển dòng tiền từ Layer 1 Ethereum lên Layer 2, trong khi các giải pháp bridge khác đang dần hỗ trợ việc đưa dòng tiền từ cả các hệ sinh thái khác (khác Ethereum) lên Arbitrum.
Hiện tại, chủ yếu dòng tiền vào hệ sinh thái Arbitrum là thông qua bridge Arbitrum – Ethereum. Anh em có thể đưa bất cứ token ERC-20 nào lên Arbitrum thông qua bridge.
Lượng phí hiện tại để thực hiện một giao dịch bridge ở mức $13-15.
2. Celer cBridge
Hiện tại, mới chỉ có Celer cBridge đã hoạt động. Celer cBridge kết nối 10 chain khác nhau, bao gồm Ethereum, BSC, Polygon, Arbitrum, xDai, Fantom, Avalanche, Optimisn, OKEx Chain và HECO Chain.
Volume qua cBridge đã đạt con số $100M, và ngày càng nhiều chain được tích hợp vào trong bridge (4 chain mới nhất được cập nhật chỉ trong 2 tuần ngắn ngủi).
Các chain được tích hợp vào Celer cBridge
Bản thân mình cũng đang sử dụng cBridge rất nhiều, không chỉ dùng để chuyển sang Arbitrum mà còn dùng để chuyển giữa các chain khác. Team hỗ trợ người dùng mới rất nhiệt tình, có người trực 24/7 và UI/UX theo mình đánh giá là tương đối tốt. Anh em có thể thử sử dụng sản phẩm bridge này để chuyển tiền của mình giữa các hệ.
Tuy nhiên, sản phẩm này vẫn còn một số điểm hạn chế, ví dụ như chưa hỗ trợ nhiều token, chủ yếu hỗ trợ chuyển stablecoin giữa các hệ.
2. Ren Bridge
Ren Bridge hỗ trợ wrap các tài sản thành tài sản renXXX như renBTC lên các chain mà họ hỗ trợ.
Hiện tại, tài sản Ren có giá trị lớn nhất và đáng kể nhất trên Arbitrum là renBTC, với hơn 550 renBTC ở trên Arbitrum – tổng giá trị ở khoảng $26M. Chủ yếu lượng renBTC này (528 renBTC) được đưa vào Curve để cung cấp thanh khoản cho cặp wBTC-renBTC. Bởi Ren Protocol cũng hỗ trợ rất nhiều các loại tài sản khác, nên đây có thể là một bridge mang dòng tiền lớn cho hệ sinh thái Arbitrum.
3. Các bridge còn lại trong hệ sinh thái
Bởi các bridge còn lại đều chưa ra sản phẩm trên Arbitrum, nên mình sẽ đánh giá các bridge đó qua các sản phẩm của họ ở trên các hệ sinh thái khác.
- Hop Protocol: Hiện Hop Protocol đang hỗ trợ 5 mạng lưới là Ethereum, Polygon, xDai, Optimism và Arbitrum. 3 tài sản họ đang hỗ trợ là USDT, USDC, và MATIC. Nhìn chung, sản phẩm của Hop Protocol không hỗ trợ nhiều chain bằng Celer cBridge, cũng không hỗ trợ nhiều tài sản bằng cBridge.
- Connext: Hiện dự án chưa ra sản phẩm trên bất cứ chain nào. Họ nói rằng họ sẽ hỗ trợ bridge giữa các chain EVM-compatible, về cơ bản khá giống với Celer cBridge, nhưng về tốc độ phát triển thì họ đã thua Celer cBridge cả một chặng đường dài.
- Multichain: Dự án đang hỗ trợ rất nhiều chain, và đã khởi chạy trong một thời gian dài.
- Các bridge khác anh em có thể trải nghiệm bao gồm: Composable, Across, deBridge,…
Tổng kết
Tóm lại, trong mảng bridge này, cơ sở hạ tầng đã đầy đủ, và dòng tiền đã có thể ra vào hệ sinh thái vô cùng dễ dàng. Vậy nên, với độ “nóng” hiện nay của hệ sinh thái Arbitrum khi tiền chảy nhanh vào hệ, để gia tăng innovation trên hệ sinh thái này.
Ngoài ra, nếu anh em muốn chuyển tiền vào hệ sinh thái này, anh em có thể lựa chọn một trong các sản phẩm trên. Việc sử dụng các bridge cũng có thể mang tới cơ hội được nhận airdrop cho người dùng, giống như Good Bridge đã airdrop cho người dùng bridge Ethereum – Avalanche 900 $GB – có giá đỉnh ở khoảng 50 AVAX.
DISCLAIMER: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin đến người dùng,không khuyến nghị đầu tư, mua/bán bất cứ loại tài sản tài chính nào. Thị trường tiền điện tử là một thị trường chứa đựng vô cùng nhiều rủi ro, và chưa được nhà nước bảo vệ. Đằng sau mỗi lệnh là tương lai con em chúng ta. Chúc các bạn thành công!
