Optimism và Arbitrum là hai trong số các giải pháp Layer 2 lớn nhất sử dụng công nghệ Optimistic Rollup để mở rộng mạng lưới Ethereum. Trong bài viết dưới đây, chúng ta sẽ cùng so sánh tổng quan về hai giải pháp này.
Optimism là gì?
Optimism hay còn gọi là Optimistic Ethereum (OE) là một giao thức mở rộng quy mô lớp 2 cho các ứng dụng Ethereum. Mục tiêu của dự án là làm cho các giao dịch có giá cả phải chăng và bất kỳ ai cũng có thể truy cập được. Optimistic Ethereum cho phép người dùng gửi các giao dịch, tương tự như Ethereum, nhưng có các lợi thế quan trọng sau:
- Kết thúc giao dịch gần như tức thì: người dùng gần như ngay lập tức biết giao dịch của họ có diễn ra hay không.
- Phí giao dịch thấp hơn nhiều so với Layer 1: chỉ từ 1% đến 10% chi phí trên Layer 1 (lớp 1).
- Phân quyền. Tất cả các giao dịch được đăng lên Layer 1 Ethereum, kế thừa các đảm bảo an ninh mạnh mẽ của Ethereum.
Arbitrum là gì?
Arbitrum Là một giao thức Lớp 2, Arbitrum sử dụng công nghệ Optimistic Rollups để đóng gói dữ liệu thực thi hợp đồng thông minh trên Ethereum một cách hiệu quả và gọn nhẹ, do đó cải thiện đáng kể tốc độ giao dịch và giảm chi phí giao dịch. Arbitrum (ARB) hoạt động như một lớp riêng biệt của mạng để giảm ETH mainet khỏi các giao dịch dư bằng cách tạo điều kiện xác thực các hợp đồng thông minh thông qua giao thức Arbitrum Rollup.
Dự án Arbitrum
So sánh Optmistic Rollup với ZK Rollup
Không giống như Optimistic Rollup sử dụng quy trình giải quyết tranh chấp để xác thực giao dịch, ZK Rollup sử dụng các bằng chứng toán học Zero-Knowledge để xác thực giao dịch. Một số điểm khác biệt chính giữa hai công nghệ này như sau:
- Optimistic Rollup có thời gian rút tiền lâu hơn do mô hình bảo mật của chúng.
- Optimistic Rollup ít phức tạp hơn về mặt tính toán, dẫn đến các yêu cầu phần cứng thấp hơn.
- Optimistic Rollup có khả năng tương thích với máy ảo Ethereum (EVM) đơn giản hơn nhiều so với ZK Rollup.
So sánh Arbitrum và Optimism
Giải pháp công nghệ
Mặc dù Arbitrum và Optimism đều được phân loại vào công nghệ Optimistic Rollup, nhưng chúng có một vài điểm khác biệt cơ bản.
Thứ nhất, hai dự án này sử dụng quy trình giải quyết tranh chấp khác nhau để xác thực các giao dịch. Optimism sử dụng các bằng chứng gian lận một vòng được thực thi trên Layer 1, trong khi Arbitrum sử dụng các bằng chứng gian lận multi-round (đa vòng) được thực hiện ngoài chuỗi. Phương thức chống gian lận nhiều vòng của Arbitrum là phương pháp tiên tiến nhất trong hai phương pháp này. Vì nó có giá thành rẻ hơn và hiệu quả hơn so với phương pháp chống gian lận một vòng của Optimism.
Ngoài ra, trong khi Optimism và Arbitrum đều tương thích với EVM, thì Optimism sử dụng EVM của Ethereum, nhưng Arbitrum thì chạy Arbitrum Virtual Machine (AVM) của riêng mình. Điều này dẫn đến sự khác biệt về ngôn ngữ lập trình giữa hai nền tảng này. Optimism hỗ trợ ngôn ngữ Solidity, trong khi Arbitrum hỗ trợ tất cả các ngôn ngữ được biên dịch tương thích với EVM (Vyper, Yul,…)
So sánh hệ sinh thái
Sự khác biệt về mặt kỹ thuật giữa Arbitrum và Optimism có thể sẽ khiến người dùng thông thường cảm thấy khó khăn để nhận biết. Tuy nhiên, người dùng có thể thấy rõ sự khác biệt giữa Arbitrum và Optimism thông qua quy mô hệ sinh thái và cộng đồng của chúng.
Tổng giá trị bị khóa (TVL) của Arbitrum, tính đến ngày 06/07/2022 là 1,96 tỷ đô la Mỹ, cao hơn gấp đôi so với con số 750 triệu đô la Mỹ của Optimism.
Twitter và Discord chính thức của Arbitrum lần lượt có 255.000 người theo dõi và 95.000 thành viên. Trong khi đó Optimism có 214.000 người theo dõi trên Twitter và khoảng 44.000 thành viên trên Discord.
Hệ sinh thái của Optimism chỉ có hơn 50 Dapp, tương đối nhỏ khi so với con số hơn 80 trên hệ sinh thái của Arbitrum.
Cả hai giao thức cũng chia sẻ nhiều DEX, Dapp và nền tảng cho vay. Nền tảng lớn nhất trên Arbitrum là GMX, một sàn giao dịch giao ngay và vĩnh viễn phi tập trung với phí hoán đổi thấp và không có trượt giá. Vị trí thứ hai là Curve Finance –một giao thức AMM (Automated Market Maker – trình tạo lập tự động) được thiết kế để swap (hoán đổi) giữa các stablecoin với mức phí và tỷ lệ trượt giá thấp.
Synthetix là giao thức lớn nhất tính theo TVL trên hệ sinh thái Optimism một giao thức thanh khoản phái sinh cho phép tạo ra các tài sản tổng hợp trên blockchain. Xếp ngay sau đó là những dự án quen thuộc như Uniswap, Perpetual Protocol hay Curve Finance.
Ngoài ra, Velodrome Finance là một sàn giao dịch phi tập trung cho các giao thức dành riêng cho Optimism, được tạo ra với mục đích đảm bảo khả năng tương tác tốt hơn giữa các giao thức DeFi trên Optimism.
So sánh các chương trình phát triển cộng đồng
Một sự khác biệt đáng kể khác giữa Optimism và Arbitrum là các chương trình mà họ sử dụng để có thể thu hút cộng đồng nhà đầu tư.
Optimism gần đây đã công bố chương trình airdrop token OP vào ngày 01/06 năm 2022. Điều này sẽ mở rộng khả năng quản trị của Optimism cho các thành viên cộng đồng của nó thông qua việc thành lập tổ chức Optimism Collective & Optimism.
Optimism Collective là một DAO, bản thân nó được chia thành hai ngôi nhà, Citizen’s House và Token House. Thành viên của các tổ chức này sẽ nhận được các đặc quyền như quyền biểu quyết về việc nâng cấp giao thức, khuyến khích dự án và tài trợ cho hàng hóa công cộng.
Optimism Foundation bao gồm các thành viên của nhóm Optimism PBC. Họ sẽ đóng vai trò là người quản lý của tập thể và điều hành các thử nghiệm quản trị thay mặt cho Optimism Foundation.
Trong khi đó, Arbitrum không chịu sự quản lý của DAO, với giao thức chỉ được điều hành bởi Offchain Labs. Để thu hút sự tham gia của cộng đồng, gần đây họ đã khởi chạy sự kiện NFT kéo dài tám tuần có tên Arbitrum Odyssey.
Arbitrum Odyssey là một sự kiện hợp tác giữa các nghệ sĩ Arbitrum và NFT, Ratwell & Sugoi, nơi những người tham gia phải hoàn thành các nhiệm vụ khác nhau theo chuỗi trong suốt tám tuần để giành được giải thưởng. Ví dụ: Người dùng có thể được giao nhiệm vụ cung cấp thanh khoản trên một giao thức, thực hiện hoán đổi trên một giao thức khác…
Ví dụ: Tuần đầu tiên sẽ yêu cầu người dùng chuyển ETH vào Arbitrum thông qua bất kỳ cầu nối & Fiat-on ramp nào được hiển thị trong hình trên. Người dùng thực hiện khối lượng giao dịch nhiều nhất vào cuối tuần cũng sẽ có thể nhận được NFT.
Điểm chung của Optimism và Arbitrum
- Cả hai đều là giải pháp Layer 2 (lớp 2), đều dựa trên Optimistic Rollups, và đều lưu trữ dữ liệu giao dịch trên Layer 1 (lớp 1).
- Cả hai đều sử dụng fraud proof (bằng chứng gian lận).
- Cả hai đều sử dụng trình tự để đạt được “thuyết xác định” theo thời gian thực.
- Cả hai đều có chức năng cross-chain messaging (nhắn tin xuyên chuỗi) chung, có thể được sử dụng để xây dựng cầu nối token nâng cao, chẳng hạn như cầu nối rút tiền nhanh của MakerDAO.
*** Optimistic Rollups là hình thức kết hợp một số giao dịch thành một giao dịch duy nhất, xử lý chúng bên ngoài chuỗi khối Ethereum và sau đó chỉ truyền dữ liệu giao dịch trở lại chuỗi chính Ethereum.
Tên gọi Optimistic Rollups xuất phát từ việc dữ liệu giao dịch được truyền ngược lại không được kiểm tra ban đầu. Các giao dịch được truyền dựa trên giả định rằng Aggregators (“nhà sản xuất khối trong hệ sinh thái Optimistic Rollups”) hoạt động mà không gian lận.
Tuy nhiên, nếu gian lận xảy ra, những người tổng hợp phải cung cấp bằng chứng về tính đúng đắn của một giao dịch. Nếu có sự khác biệt và các nhà tổng hợp xác nhận các giao dịch gian lận, họ sẽ tự động nhận được hình phạt (mất tiền đã ký gửi) và giao dịch gian lận sẽ được “quay lại”. Ngược lại, họ sẽ nhận được phần thưởng đặt cược cho các giao dịch được xử lý đúng cách. Hai cơ chế này được thiết kế để ngăn chặn các tác nhân độc hại gửi các giao dịch sai.
Nhìn chung, với Optimistic Rollups, các giao dịch Ethereum có thể giảm từ 10 đến 50 lần. Một ưu điểm khác của Optimistic Rollups là chúng có thể được triển khai tương đối dễ dàng trong các hợp đồng thông minh hiện có.
Dự án Optimism và Arbitrum
Điểm khác biệt giữa Optimism và Arbitrum
- Sự khác biệt lớn nhất giữa Optimism và Arbitrum nằm ở việc thực hiện cơ chế bằng chứng gian lận, tức là, sau khi một giao dịch được thực hiện, làm thế nào để giải quyết tranh chấp nếu tình trạng đó xảy ra?
- Cả hai dự án này đều cố gắng tiến gần nhất có thể với hệ sinh thái Ethereum, nhưng có một số khác biệt. Optimism yêu cầu một trình biên dịch độ vững chắc đặc biệt để tạo ra mã bytecode OVM. Do đó, nó chỉ tương thích với Solidity và một phiên bản cụ thể của Solidity. Mặt khác, các node Lớp 2 của Optimism chỉ là một geth client đã được sửa đổi. Mục đích của việc sửa đổi là cải thiện khả năng tương thích.
- Phương pháp Optimismcó một nhược điểm lớn. Hãy tưởng tượng nếu có một đợt hard fork khiến các quy tắc đồng thuận của Ethereum thay đổi và opcode bị xóa/định giá lại hoặc sửa đổi. Tại thời điểm này, việc đột ngột thực hiện lại giao dịch trước đây trên Lớp 1 sẽ dẫn đến trạng thái cuối cùng hoàn toàn khác. Trái ngược lại, Arbitrum hoàn toàn kiểm soát đặc điểm kỹ thuật AVM, vì vậy không cần phải lo lắng về vấn đề này.
- Nhìn bề ngoài, Arbitrum hoàn toàn tương thích với đặc tả EVM/JSON RPC, nhưng nút của nó là một triển khai tùy chỉnh. Arbitrum hỗ trợ bằng chứng gian lận thông qua dịch EVM-> AVM tự động. Do đó, nó hỗ trợ bất kỳ ngôn ngữ EVM nào (vyper, YUL +, v.v.).
- Arbitrum cung cấp một cầu nối thống nhất không có quyền để đạt được cầu nối giữa bất kỳ mã thông báo nào và Lớp 2 (nó triển khai hợp đồng ERC20 chung làm đối tác của Lớp 2). Trong khi đó, Optimismthích những cây cầu chuyên dụng, nhưng cũng có thể xây những cây cầu có mục đích chung trên Optimism.
Điểm khác biệt giữa Optimism và Arbitrum
Lộ trình phát triển
Một điểm khác biệt nữa giữa Optimism và Arbitrum là trong lộ trình phát triển của chúng. Optimism đưa ra rõ ràng lộ trình phát triển của dự án cho đến năm 2024 và một số mục tiêu của dự án bao gồm việc triển khai các bằng chứng gian lận tương tác thế hệ tiếp theo, Sharded Rollup hay Decentralized Sequencer.
Arbitrum không có bất kỳ kế hoạch tương lai nào được công bố công khai trên trang web hoặc GitHub. Mặc dù vậy, người ta có thể suy đoán rằng với tư cách là đối thủ cạnh tranh với Optimism, Offchain Labs có thể sẽ phát hành token dự án để khởi chạy hệ thống quản trị của riêng họ trong tương lai.
Lời kết
Chúng ta có thể nhận thấy cả Optimism và Arbitrum đều có những ưu điểm riêng và không có một dự án nào hoàn toàn vượt trội so với đối thủ.
Luôn có sự cạnh tranh gay gắt giữa hai đối thủ này, đã có thời điểm Arbitrum chiếm ưu thế vượt trội với mức tăng trưởng phi thường chỉ trong vài ngày, từ một con số 0 tròn trĩnh thành màn phát triển thành công nhất trên Ethereum. Tuy nhiên, đến tháng 10 năm 2021, Arbitrum đã tăng trưởng chậm lại và vị trí dẫn đầu của nó đang bị đe dọa trực tiếp bởi đối thủ nặng ký Optimism. Cho dù là Arbitrum hay Optimism tăng trưởng mạnh hơn, thì mạng chính Ethereum vẫn là bên được hưởng nhiều nhất.
