Trên thị trường tiền mã hóa có rất nhiều dự án khác nhau, chủ sở hữu nào cũng muốn dự án của mình được nhà đầu tư lựa chọn. Vậy nên lúc này, chủ sở hữu cần đến một Whitepaper – bản portfolio về dự án.
Định nghĩa
Whitepaper là tập tài liệu do chủ sở hữu dự án tiền mã hóa viết ra nhằm giới thiệu thông tin về dự án của họ, bao gồm mục đích dự án và nền công nghệ dự án áp dụng. Không chỉ vậy, Whitepaper còn chứa đựng một số thông tin khác như hiệu quả hay dự đoán mức độ tăng trưởng.
Whitepaper cũng tương tự như bản portfolio mà doanh nghiệp thường sẽ gửi cho các đối tác để thu hút sự quan tâm của đối tác với doanh nghiệp. Khi một dự án mới được tiến hành, Whitepaper sẽ được công bố trong suốt đợt phát hành tiền mã hóa lần đầu (Initial Coin Offering – ICO).
Xem thêm: Whitepaper của dự án Uniswap
Bên cạnh việc cung cấp thông tin, Whitepaper còn đưa ra cái nhìn tổng quan của chủ sở hữu về tiềm năng của dự án và đề xuất rằng khi nào nhà đầu tư nên lựa chọn dự án ấy. Sở hữu Whitepaper là điều cần thiết với những nhà đầu tư mới gia nhập vào thị trường tiền mã hóa, vì tập tài liệu này là yếu tố chính quyết định tính hợp pháp của các dự án. Whitepaper rất khác với Litepaper, bởi Litepaper thường ngắn hơn, ít kỹ thuật hơn và dễ hiểu hơn.
Lịch sử ra đời
Whitepaper được ra mắt lần đầu vào năm 2008, viết bởi Satoshi Nakamoto, đã tạo tiền đề cho sự phát triển một mạng lưới thanh toán phi tập trung – cụ thể là công nghệ blockchain. Thông qua dữ liệu mà Whitepaper cung cấp, nhiều nhà đầu tư quan tâm đến dự án hơn, họ sẵn sàng đầu tư vào dự án trên mạng lưới blockchain và nhờ đó, hơn 1600 đồng Altcoin ra đời.
Nhiều người đánh giá Whitepaper là một công cụ marketing hiệu quả, vì Whitepaper cung cấp thông tin chi tiết về dự án, giúp khách hàng hiểu dự án rõ ràng hơn, tác động đến quyết định của khách hàng và giúp thiết lập quan hệ với nhà đầu tư tiềm năng trong quá trình chuẩn bị ICO.
Nội dung
Whitepaper thường có độ dài khoảng 25 trang và chứa đựng đầy đủ thông tin về dự án. Cụ thể những thông tin trong một Whitepaper đó là:
- Vấn đề và giải pháp: phân tích vấn đề hiện còn tồn đọng và phương hướng giải quyết vấn đề của dự án. Giải pháp sẽ cung cấp mô tả chi tiết về dự án và bản phân tích thị trường để cân nhắc nhu cầu những nhà đầu tư với dự án.
- Thông tin về đồng token: cung cấp thông tin xung quanh đồng token mới, chẳng hạn như giá trị đồng token, số lượng lưu hành và nền tảng hoạt động.
- Mô tả công nghệ: giải thích những khía cạnh liên quan đến kỹ thuật và công nghệ của dự án.
- Thời hạn dự án: cung cấp thông tin chi tiết về kế hoạch vận hành dự án trong thời gian tới, bao gồm sẽ làm những gì, khi nào bắt đầu tiến hành dự án và khi nào ra mắt đồng token.
- Đội ngũ giám sát: giới thiệu về người sáng lập, đội ngũ nhân viên và giám sát viên của dự án.
Vai trò
Không phải tất cả các dự án tiền mã hóa đều có một Whitepaper đi kèm, nhiều đồng tiền như Litecoin ra mắt với những mô tả hết sức đơn giản trên diễn đàn Bitcointalk nhằm thu hút hỗ trợ từ các thợ đào. Nhưng nhờ có Whitepaper và sự gia tăng hoạt động ICO, những phần mô tả ngắn này đã trở nên rõ ràng và hấp dẫn hơn.
Ông Bobby Ong – nhà đồng sáng lập CoinGecko – khẳng định rằng Whitepaper giúp cộng đồng tiền mã hóa được đánh giá ý tưởng và tầm nhìn của nhiều dự án. Đặc biệt trong thời kỳ ICO phát triển mạnh, Whitepaper đóng vai trò như bản công bố của nhà đầu tư nhằm thu hút sự chú ý và huy động vốn của cộng đồng.
Cách viết WhitePaper
Bắt tay vào tìm hiểu
Khởi đầu của WhitePaper là một phần không thể thiếu cho việc thiết lập thông báo pháp lý, nơi chứa bất kì hạn chế hay thông báo quan trọng nào. Điều này gây ra việc nhiều người dùng ở một số quốc gia phải mua token của dự án theo luật pháp địa phương, hay đơn giản là để các nhà đầu tư tương lai biết rằng việc đầu tư đôi khi không đảm bảo mang lại lợi nhuận.
Có lẽ một trong những bước quan trọng nhất trong việc viết tài liệu là cách viết một bài giới thiệu đầy hấp dẫn. Phần này sẽ phác thảo các vấn đề mà dự án dự định giải quyết, cung cấp lời giải thích tại sao vấn đề đó quan trọng hay thậm chí nói lên hậu quả nếu không giải quyết vấn đề đó.
Đây là nơi người viết cần thu hút sự chú ý của độc giả, giải thích lợi ích của việc đọc tài liệu và cung cấp thông tin tổng quan về những gì người đọc mong đợi.
Whitepaper là một tài liệu dạng kỹ thuật, với độ dài tối đa là 25 trang. Do đó, điều cực kỳ quan trọng để giúp Whitepaper dễ dàng tiếp cận các nhà đầu tư và thuận lợi về mọi mặt là một bảng nội dung đầy đủ thông tin với cấu trúc chặt chẽ.
Nói về dự án
Cần một khoảng thời gian nghiên cứu kỹ trước khi nói về vấn đề chuyên sâu và giải thích chính xác cho các nhà đầu tư về tiềm năng, vị trí xây dựng giúp dự án phù hợp với thị trường hiện nay. Quan trọng nhất là cần chắc chắn giải thích về dự án là gì cũng như các thành phần liên quan.
Về trạng thái dự án
Phần này cũng nên bao gồm mô tả chi tiết về trạng thái hiện tại của dự án: Dữ liệu thông tin, những người thiết lập, chiến lược phát triển và mục tiêu tổng thể.
Phần lớn những nhà đầu tư nghiêm túc sẽ bị thu hút vào các dự án có những thông tin chi tiết cụ thể, cũng như có cơ chế hoạt động và cơ sở người dùng giúp tăng cơ hội tồn tại của Token trên thị trường. Nếu người viết nắm giữ bất kì yếu tố nào quan trọng, hãy đảm bảo giúp người đọc hiểu rõ về điều đó.
Về tài chính
Cần đảm bảo phần lớn thông tin trong Whitepaper có đề cập đến nguồn tài chính cho dự án. Có thể giải thích rõ vì sao dự án cần token riêng biệt, cách thức và thời điểm chính xác mà chúng được phân phối, liệu token cho các dự án ICO có bị hạn chế, khi nào việc kinh doanh sẽ bắt đầu, …
Kế hoạch sử dụng nguồn chi phí
Các nhà đầu tư cần biết chính xác nơi số tiền của họ sẽ đổ vào và cần bao nhiêu chi phí thì dự án sẽ hoàn thành.
Trong đó, điều cần lưu ý là các Whitepaper không nên đề cập đến khoản chi tiêu như các sự kiện của mạng lưới, phát triển công nghiệp,… Whitepaper nên nêu rõ tất cả những chi phí thu được sẽ chỉ chi trả cho việc phát triển ngoài ra không còn gì khác.
Whitepaper không chỉ bao gồm những mô tả chi tiết về kỹ thuật của dự án mà còn bao gồm lộ trình (roadmap) để phát triển. Nếu các nhiệm vụ được nêu trong lộ trình đã hoàn thành, cần lưu ý nêu rõ chúng trong Whitepaper . Vì đây được xem là một lợi thế lớn để thu hút các nhà đầu tư.
Nhóm nghiên cứu Whitepaper
Nhóm nghiên cứu là một phần quan trọng không thể thiếu của dự án. Trong vài trường hợp, một dự án ICO được thiết lập bởi những nhóm phát phát triển vô danh thường không thành công.
Trong khi phần còn lại của Whitepaper mô tả kỹ thuật. Hình ảnh và tiểu sử ngắn của nhóm phát triển cũng là lợi thế thu hút các nhà đầu tư.
Không những nên mô tả những cá nhân phía sau dự án, mà cần giải thích tầm quan trọng của mỗi thành viên đối với dự án này, các kinh nghiệm trước đây của họ cũng là một lợi thế. Cần nói rõ việc bất kỳ thành viên nào trong nhóm có kinh nghiệm về những dự án liên quan đến Blockchain hoặc tiền điện tử. Ngoài ra, người viết cũng có thể nói vài điều về ban cố vấn dự án.
Phong cách, ngôn ngữ và bố cục của Whitepaper
Khi viết Whitepaper, cần sử dụng văn phong học thuật. Tài liệu cần có tính mô tả với ngôn ngữ chuyên ngành. Các vấn đề trọng tâm nên ngắn gọn, tránh lan man.
Các tác giả thường có xu hướng tập trung vào các trường hợp tiềm năng và các triển khai trong tương lai của công nghệ, thay vì chỉ nói đến những điều cơ bản trước mắt.
Hơn nữa, Whitepaper luôn thực tế. Tránh sử dụng các giả định, dự đoán và quyền sở hữu chưa được xác minh.
Ngoài ra, cần kiểm tra ngữ pháp và lỗi chính tả. Văn bản của toàn bộ tài liệu phải được định dạng chính xác để đảm bảo tính chuyên nghiệp.
Whitepaper có thể được trình bày với nhiều ngôn ngữ. Để làm được điều này, tốt hơn hết người viết sẽ cần một dịch giả chuyên nghiệp.
Nơi đăng Whitepaper
Vài năm trước, các bài viết về những dự án ICO thành công sẽ được đăng trên những diễn đàn liên quan đến Bitcoin, Whitepaper sẽ như một lời mở đầu cho bài viết đó. Tuy nhiên, ngày nay cơn sốt về ICO đang đến đỉnh điểm, các dự án sẽ đăng Whitepaper lên website riêng của dự án đó.
Ngoài ra, còn có Github, nhiều diễn đàn tương tự khác,… để đăng bài. Nhưng người viết cần đảm bảo chỉ có một điểm truy cập duy nhất vào Whitepaper, nhằm tránh các sao chép và đăng nó trên những nền tảng khác nhau.
Một số câu hỏi liên quan đến Whitepaper
Mục đích của việc viết Whitepaper là gì?
Whitepaper chịu trách nhiệm thuyết phục nhà đầu tư bỏ tiền vào dự án của công ty. Đối với tiền ảo, một bản Whitepaper đầy đủ cần phải có những điều cơ bản như sau:
- Quá trình hình thành ý tưởng, chiến lược của dự án
- Những vấn đề nội tại mà dự án cần phải giải quyết
- Phổ cập chi tiết công nghệ sử dụng trong dự án
- Cung cấp thông tin chi tiết các vấn về liên quan đến đồng coin được phát hành như số lượng, hình thức phân phối.
- Thành viên cốt yếu trong dự án.
- Các đối tác của nhà phát hành
Cần lưu ý gì về phong cách, bố cục, ngôn ngữ trong một bảng Whitepaper?
Khi viết Whitepaper, người viết nên sử dụng văn phong học thuật, ngôn ngữ cần có tính mô tả với chuyên ngành. Những vấn đề quan trọng nên được trình bày ngắn gọn, tránh dài dòng.
Các vấn đề không nên giả định, dự đoán. Không được sai sót lỗi về chính tả, ngữ pháp. Dùng định dạng chữ chuyên nghiệp.
Một số khái niệm liên quan
Có nhiều khái niệm xoay quanh một Whitepaper và bạn nên tìm hiểu những khái niệm này để đảm bảo đọc hiểu Whitepaper khi đầu tư vào thị trường tiền mã hóa. Cụ thể đó là:
- Blockchain
- Cơ chế đồng thuận Proof-of-work (PoW) và Proof-of-stake (PoS).
- Các giao dịch Bitcoin đang chờ xác nhận (mempool).
- Sự phân nhánh Soft-fork và Hard-fork.
- Chức năng quản trị của token.
- Hợp đồng thông minh.
Kết luận
Bài viết của DeFiX tới đây là kết thúc. Hi vọng những thông tin này hữu ích với các nhà đầu tư!
Hãy theo dõi DeFiX.Network để cập nhật thêm nhiều thông tin thú vị, mới nhất về thị trường trường tài chính và tiền điện tử nhé.
Hẹn gặp lại các bạn trong các bài chia sẻ, hướng dẫn tiếp theo. Chúc các bạn đầu tư thành công!